خصوصيات توصيفي استاندارد پيشنهادهاي پارلماني
حدود نيمي از حجم كتاب 800 صفحهاي دستورنامه رابرت صرف توصيف خصوصيات 86 پيشنهاد تا كنون خلق شدهي پارلماني شده است. تمام پيشنهادهاي پارلماني، دست كم 8 خصوصيت مشترك و استاندارد توصيفي دارند كه خلاصه بسيار فشردهي اين خصوصيات در دو جدول در بخش پاياني كتاب آمده است. همانطور كه اشيا با خصوصياتي مثل رنگ، حجم، وزن، نرمي يا زبري و از اين قبيل خصوصيات شناخته ميشوند، پيشنهادهاي پارلماني را نيز با اين 8 خصوصيت ميتوان شناخت و قواعد ناظر بر آنها را درك كرد. در قسمتي از بخش هفتم كتاب دستورنامه رابرت خصوصيات هشتگانه توصيفي و استاندارد پيشنهادهاي پارلماني به شرح زير تعريف شده است:
خصوصيات توصيفي استاندارد يك پيشنهاد عبارتند از:
1 - از كدام پيشنهادها، اگر بيافتد، جلو ميافتد (يعني، كدام پيشنهادها ميتوانند در دست بررسي باشند بدون آنكه سبب شوند اين پيشنهاد خارج از دستور شود)؛ نيز، از كدام پيشنهادها عقب ميافتد (يعني، كدام پيشنهادها ميتوانند مطرح شده و مورد بررسي قرار بگيرند در حاليكه اين پيشنهاد در دست بررسي است). (پيشنهاد اصلي، با پائينترين رتبه، از هيچ پيشنهادي جلو نميافتد و از تمام پيشنهادهاي فرعي، تمام پيشنهادهاي فوريتي، و تمام پيشنهادهاي ضمني به كار بردني عقب ميافتد).
2 - در مورد كدام پيشنهادها و براي كدام وضعيتها به كار بردني است؛ نيز، كدام پيشنهادها، به ويژه كدام پيشنهادهاي فرعي، اگر باشند، براي اين پيشنهاد كاربرد دارند. (پيشنهاد اصلي براي هيچ پيشنهاد ديگري به كار بردني نيست؛ و تمام پيشنهادهاي فرعي، و بعضي از پيشنهادهاي ضمني تحت شرايط متنوع، براي آن كاربرد دارند).
3 - آيا وقتي كس ديگري صحن دارد اين پيشنهاد طبق دستور است. (يك پيشنهاد اصلي نيست).
4 - آيا به حمايت نياز دارد. (يك پيشنهاد اصلي نياز دارد. هرجا در اين كتاب گفته شود كه يك پيشنهاد خاص «بايد» حمايت شود، يا به حمايت «نياز» به حمايت دارد، معناي دقيق آن همان است كه در صفحهي 36-34 توصيف شده است، و وقتي كه پيشنهاد از سوي كميته يا بورد مطرح شود به اين الزام نياز نيست).
5 - آيا قابلمذاكره است- يعني، آيا وقتي بلافاصله در دست بررسي، مذاكره در مورد امتيازهاي آن مجاز است. (در مورد يك پيشنهاد اصلي مجاز است).
6 - آيا قابلاصلاح است. (يك پيشنهاد اصلي هست).
7 - براي تصويبش به چه آرائي نياز دارد. (يك پيشنهاد اصلي به اكثريت آراء نياز دارد، به جز موردي كه در صفحهي 99-98 آمده است).
8 - آيا ميتواند مورد تجديد نظر قرار بگيرد. (يك پيشنهاد اصلي ميتواند).
در جدول زير فشرده قواعد مربوط به خصوصيات مندرج در بندهاي 3 تا 8 فوق نشان داده شده است. خصوصيات مندرج در بندهاي 1 و 2 نيز در جدول ديگري در اينجا ارايه شده است.
دفتر كادرها در نظر دارد به زودي الكتروتالارهايي براي بحث در مورد قواعد دستورنامه رابرت راهاندازي كند. تا آن زمان اگر پرسشي در مورد اين قواعد داشتيد، از طريق تلفن شماره 88911017 با مربي پارلماني تماس بگيريد.
نام پيشنهاد | دستهي پيشنهاد | 3. وقتي كسي صحن داشته باشد در دستور است؟ | 4. بايد حمايت شود؟ | 5. قابل مذاكره است؟ | 6. قابل اصلاح است؟ | 7. رأي لازم براي تصويب آن؟ | 8. قابل تجديدنظر است؟ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. پيشنهاد اصلي (10) | اصلي | نه | بله | بله | بله | اكثريت، چز آنطور كه در صفحه 98 تا 99 توصيف شده | بله |
2. ابطال و حذف از صورتجلسه (35) | اصلي/دوباره | نه | بله | بله | بله | اكثريت كل اعضاء | فقط رأي منفي |
3. ابطال، لغو يا نسخ (35) | اصلي/دوباره | نه | بله | بله | بله | الف) با اخطار، (ب) دو سوم، يا (پ) اكثريت كل اعضاء | فقط رأي منفي |
4. احاله | - | نگا ك: ارجاع، كميته رديفهاي 6 و 79) | |||||
5. اخطار دستور، يا دعوت يك عضو به دستور (23) | ضمني | بله | نه | نه (اما رئيس ميتواند اجازه توضح كامل بدهد يا مسأله را تقديم مجمع كند، كه در اين صورت قاعده مانند مورد فرجام است؛ نگا ك: رديف 74) | نه | رئيس در مورد آن حكم ميكند (مگر آنكه مسأله را براي قضاوت اكثريت تقديم مجمع كند) | نه |
6. ارجاع، احاله يا بازارجاع يك موضوع در دست بررسي (13) | فرعي | نه | بله | بله 4 | بله | اكثريت | اگر كميته بررسي مسأله را شروع نكرده باشد 8 |
7. اصلاح آئيننامه يا اساسنامه، وقتي در دست بررسي نباشد (35، 57) | اصلي/ دوباره | نه | بله | بله | بله | آنطور كه اساسنامه يا آئيننامه مقرر كرده (در نبود چنين مقررهاي، انطور كه در رديف 9 آمده) | فقط رأي منفي |
8. اصلاح برنامه يا اجنداي مصوب با ارجاع به اقلامي كه هنوز فرانرسيدهاند (35، 41، 59) | اصلي/ دوباره | نه | بله3 | بله | بله | مانند مورد مندرج در رديف 10، هرچند اغلب با اجماع عمومي بعد از توصيه كميته برنامه | فقط رأي منفي |
9. اصلاح دستورنامكهاي اختصاصي، وقتي در دست بررسي نباشند (2، 35) | اصلي/ دوباره | نه | بله | بله | بله | الف. اخطار قبلي و دو سوم آراء، ب. اكثريت كل اعضاء | فقط رأي منفي |
10. اصلاح قواعد جاري پارلماني در يك كنوانسيون، وقتي در دست بررسي نباشند (35، 59) | اصي/ دوباره | نه | بله | بله | بله | دو سوم؛ يا اكثريت تمام دارندگان حق رأي كنوانسيون كه ثبت نام كردهاند | فط رأي منفي |
نام پيشنهاد | دستهي پيشنهاد | 3. وقتي كسي صحن داشته باشد در دستور است؟ | 4. بايد حمايت شود؟ | 5. قابل مذاكره است؟ | 6. قابل اصلاح است؟ | 7. رأي لازم براي تصويب آن؟ | 8. قابل تجديدنظر است؟ |
11. اصلاح يك پيشنهاد در دست بررسي (12) | فرعي | نه | بله | اگر پيشنهاد مورد اصلاح قابلمذاكره باشد4 | بله | اكثريت | بله |
12. اعطاء مجوز ادامه نطق بعد از بينزاكتي (23، 61) | ضمني | نه | بله، اگر به صورت پيشنهاد مطرح شود | نه | نه | اكثريت | بله |
اين جدول به مرور صفحهآرايي شده و اطلاعات تكميلي آن افزوده خواهد شد.
13. بررسي بند بند (28) ضم نه بله نه بله اكثريت نه
14. بررسي غيررسمي (13، 52) فر نه بله بله4 نه اكثريت فقط رأي منفي
15. برگه، صدور دستور اخذ رأي موضوع در دست بررسي با (30، 45) ضم نه بله نه بله اكثريت بله
16.بسط زمان بررسي يك مسأله در دست بررسي، يا بسط زمان مانده تا ختم جلسه يا تا تنفس از پيش برنامه ريزي شده (18) ضم بله، وقتي دستورهاي روز اعلام يا فراخون شده باشد بله نه نه دو سوم نه
17. به دست گيري يك مسأله خارج از دستور مناسب آن (نگا ك: نعليق قواعد [آنطور كه در مورد دستورنامه كاربرد دارد] رديف 37 و نيز رديف 43)
18. پرداختن به دستورهاي روز (18) - رئيس به صلاحديد خودش هنگامي كه دستورهاي روز براي دست گيري يا فراخوان مناسب باشد اقدام ميكند - نه نه دو سوم رأي منفي براي نپرداختن به دستورهاي روز لازم است نه
19. پسگيري يا تعديل يك پيشنهاد، دادن مجوز به پيشنهاد دهنده براي، وقتي پيشنهاد از سوي رئيس قرائت شده باشد (33) ضم اگر با اجماعي عمومي اعطاء نشود، ميتواند از سوي شخصي كه متقاضي مجوز است يا از سوي شخص ديگر در زماني كه او صحن دارد مطرح شود بله، اگر پيشنهاد از سوي متقاضي مجوز مطرح شود؛ و اگر از سوي عضو ديگر مطرح شود، نه نه نه اكثريت در خصوص پسگيري، فقط رأي منفي؛ در خصوص تعديل، بله
20. پيشنهادهاي مرتبط با اخذ رأي، وقتي موضوعي در دست بررسي نباشد طرح شوند (10، 30، 45،46) اص نه بله بله بله اكثريت بله
21. پيشنهادهاي مرتبط با اخذ رأي، اگر هنگام بررسي يك موضوع مطرح شده باشند (30) ضم نه بله نه بله اكثريت، و براي پيشنهاد ختم معرفي نامزد، دو سوم ختم معرفي نامزد، نه؛ بازگشايي معرفي نامزد، فقط رأي منفي؛ ساير، بله
22. تأييد ، تصديق (10) اص نه بله بله بله اكثريت، جز آنطور كه در صفحههاي 89 تا99 توصف شده است بله
23. تجديد نظر (37) دو وقتي كس ديگري تخصيص صحن شده باشد، اما نه بعد از آنكه نطقش را شروع كرده باشد بله اگر پيشنهاد مورد اصلاح قابلمذاكره باشد، در چنين موردي مذاكره به آن موضوع كشيده ميشود نه اكثريت نه
24. تجديد نظر، در يك كميته (37) دو نميتواند نطق ناطق را قطع كند نه مانند رديف 23 قبلي نه دو سوم؛ اما اگر تمام اعضاي كميته كه در طرف برنده رأي دادهاند حاضر يا مطلع باشد، اكثريت نه
25. تجديدنظر، به دست گيري پيشنهاد (37) - نه نه - - - -
26. تفكيك موضوع (27) ضم نه بله نه بله اكثريت نه
27. تشكيك آراء (درخواست تصديق نتيجه اخذ رأي با رأي قيامي غيرشمارشي) (29) ضم بله نه نه نه خواست يك عضو منفرد مجمع را مجبور به اخذ رأي مجدد ميكند نه
28. تصويب آئيننامه يا اساسنامه بازنگري شده (35، 56، 57) اص/دو نه بله3 بله بله به نحوي كه آئيننامه موجود مقرر كرده است، در نبود چنين شرطي به نحو مندرج در رذيف 32 فقط رأي منفي
29. تصويب آئيننامه يا اساسنامه، هنگام تشكيل انجمن (10، 54، 56) اص نه بله3 بله بله اكثريت فقط رأي منفي
30. تصويب اصلاحيه يك پيشنهاد در دست بررسي (12) فر نه بله اگر پيشنهاد مورد اصلاح قابلمذاكره باشد4 نه اكثريت بله
31. تصويب برنامه يا اجنداي كنوانسيون (10، 41، 89) اص نه بله3 بله بله اكثريت فقط رأي منفي
32. تصويب دستورنامكهاي اختصاصي (10، 2) اص نه بله بله بله الف. اخطار قبلي و دو سوم آراء؛ ب. اكثريت كل اعضاء فقط رأي منفي
33. تصويب قواعد جاري پارلماني در كنوانسيون (10، 59) اص نه بله3 بله بله دو سوم فقط رأي منفي
34. تصويب قواعد جاري عادي (ص. 18) (2.10) اص نه بله بله بله اكثريت بله
35. تصويب مصوبه، مورد كلي، شامل قواعد جاري عادي (35) اص/ دو نه بله بله بله الف. اكثريت با اخطار، يا ب. دو سوم، يا پ. اكثريت كل اعضاء فقط رأي منفي
36. تصويب، پذيرش يا موافقت با يك گزراش (10، 51) اص نه بله بله بله اكثريت بله
37. تعليق قواعد (وقتي در مور دستورنامه به كار رود) (25) ضم نه بله نه نه دو سوم - جز وقتي كه قاعده از اقليتي كمتر از يك سوم حمايت كند (نگا ك: ص. 253) نه
38. تعليق قواعد جاري عادي،يا قواعد جاري در يك كنوانسيون (25، 59) ضم نه بله نه نه اكثريت نه
39. تعويق مشخص، يا به زمان خاص، در مورد يك موضوع در دست بررسي (14) فر نه بله بله4 بله اكثريت، مگر آنكه از موضوع يك دستور خاص بسازد بله 8
40. تعويق نامشخص (11) فر نه بله بله، مذاكره ميتواند به موضوع اصلي كشيده شود نه اكثريت فقط رأي مثبت
41. تعويق يك رويداد يا اقدام قبلاً زمانبدي شده (35) اص/دو نه بله بله بله الف. اكثريت با اخطار قبلي، يا (ب) دو سوم، يا (پ) اكثريت كل اعضاء فقط رأي منفي
42. تعويق يك مسأله در دست بررسي به يك زمان خاص و ساختن يك دستور خاص (نگا ك: رديف. 65) (14) فر نه بله بله4 بله دو سوم بله 8
43. تغيير يا انحراف از برنامه يا اجنداي مصوب كنوانسيون، به دست گيري بلافاصله موضوعي خارج از دستور مناسب آن (25، 35) ضم نه بله نه نه دو سوم؛ يا اكثريت تمام دارندگان حق رأي كنوانسيون كه ثبت نام كردهاند نه
44. تعيين زمان براي مجرا شدن (10، 12، 57) اص، فر يا ضم6 نه بله بله نه اكثريت بله7
45. تعيين زمان نشست تعويقي، وقتي كه موضوعي در دست بررسي نيست مطرح شود (10، 22 *) اص نه بله بله بله اكثريت بله
46. تعيين زمان نشست تعويقي، وقتي هنگام بررسي يك موضوع مطرح شده باشد(22 *) فو نه بله نه بله اكثريت بله
47. تقاضاي توضيح (33) ضم بله نه نه نه اخدذ رأي نميشود نه
48. تقاضاي فوري (الف) وقتي مطرح شود كه يك پيشنهاد اصلي عادي در دستور باشد؛ و (ب) وقتي (صرف نظر از نحوه طرح آن) در دست بررسي باشد(19، 10) اص صحن بايد طبق معمول كسب شود اگر قرار باشد مسأله هنگامي مطرح شود كه يك پيشنهاد اصلي در دستور باشد بله بله بله اكثريت بله
49. تقاضاي فوري، وقتي طرح شود كه طرح عادي آن به عنوان يك پيشنهاد اصلي در دستور نباشد (19) فو بله، اما نبايد حرف كسي را كه نطقش را شروع كرده قطع كند، مگر اجتنابناپذير باشد نه، اما اگر تقاضاي فوري كه توسط آن مطرح ميشود به شكل يك پيشنهاد باشد، آن پيشنهاد بايد حمايت شود نه نه رئيس در مورد قابليت پذيرش آن حكم ميكند نه
50. تنفس، اگر هنكام بررسي يك موضوع مطرح شود (20) فو نه بله نه بله اكثريت نه
51. تنفس، وقتي موضوعي در دست بررسي نيست طرح شود (20، 10) اص نه بله بله بله اكثريت نه
52. جاي خالي، ايجاد با خط زدن (12) ضم نه بله نه نه اكثريت نه
53. جاي خالي، طرحهايي براي پر كردن (12) (-) وقتي رئيس درخواست كند ميتوان مطرح كرد نه بله 4 نه اكثريت بله
54. جايگزين (نگا ك: اصلاح يك پيشنهاد در دست بررسي، رديف 11)
55. ختم جلسه تا يا به زماني در آينده، يا به زماني كه از پيش تعيين شده، يا به زماني كه اجلاس منحل ميشود (8، 10، 21) اص نه بله بله بله اكثريت نه
56. ختم جلسه، مورد عادي در انجمنها (21) فو نه بله نه نه اكثريت نه
57. ختم فوري مذاكره و اصلاح (كفايت مذاكره) به كفايت مذاكره رديف شماه 76 نگاه كنيد
58. خلع يد كميته (36) دو يا اص/ دو5 نه بله بله، مذاكره ميتوند به موضوع در دست كميته كشيده شود بله الف. اكثريت با اخطار قبلي؛ ب. دو سوم؛ يا اكثريت كل اعضاء فقط رأي منفي
59. خلع يد كميته، وقتي در زمان مقرر گزارش ندهد، يا وقتي مجمع گزارش ناقص كميته را بررسي ميكند (36) دو يا اص/ دو5 نه بله بله، مذاكره ميتوند به موضوع در دست كميته كشيده شود بله اكثريت فقط رأي منفي
60. دستورهاي روز، وقتي در جريان باشد (10، 18، 41) اص - - بله بله اكثريت، جز آنطور كه در صفحههاي 89، 99 وصف شده بله
61. دعوت به دستورهاي روز (18) فو بله نه نه نه بايد به درخواست يك عضو اجرا شود مگر آنكه با دو سوم آراء كنار گذاشته شود (نگا ك: ص215) نه
62. روي ميز برداري (34) دو نه بله نه نه اكثريت نه
63. روي ميز گذاري (17) فر نه بله نه نه اكثريت فقط رأي منفي
64. سؤال پارلماني (33) ضم بله نه نه نه اخذ رأي نميشود، بلكه رئيس به آن جواب ميدهد -
65. ساختن دستور خاص، وقتي مسألهاي در دست بررسي نباشد (نگا ك به رديف 42) (10، 41) اص نه بله بله4 بله دو سوم بله
66. شرط (10، 12، 57) اص، فر يا ضم6 نه بله بله بله اكثريت بله
67. شمارش آراء هنگام تشكيك، اگر رئيس شمارش نكند (4، 29، 30، 45) ضم بله بله نه بله اكثريت نه
68. صورتجلسه، تصحيح آن بعد از تصويب (بنگريد به اصلاح مصوبه، رديف 35)
69. صورتجلسه، تصحيح آن قبل از تصويب (وقتي با طرح يك پيشنهاد تصحيح شود) (12، 48) فر نه بله بله بله اكثريت بله
70. صورتجلسه، تصويب آن (وقتي با طرح يك پيشنهاد تصويب شود) (10، 48) اص نه بله بله بله اكثريت بله
71. صورتجلسه، عدم قرائت آن (48) ضم نه بله نه نه اكثريت نه
72. فراخوان به اخذ رأي جداگانه يك قطعنامه از يك مجموعه قطعنامه در خصوص موضوعهاي مختلف مطرح شده با يك پيشنهاد واحد (صص.106، 265) (10، 27) ضم بله نه نه نه درخواست يك عضو منفرد اخذ رأي اختصاصي جداگانه را الزامي ميسازد نه
73. فرجام، در ارتباط با بينزاكتي يا تخطي از قواعد نطق، يا اولويت كار، يا اگر هنگام بررسي يك موضوع غيرقابل مذاكره مطرح شده باشد ضم بله، هنگام فرجام خواهي حكم بله نه نه اكثريت رأي منفي براي برگرداندن حكم رئيس بله
74. فرجام، مورد عام (24) ضم بله، هنگام فرجام خواهي حكم بله بله4، تحت قواعد مذكور در صفحهها 249 تا 250 نه اكثريت رأي منفي براي برگرداندن حكم رئيس بله
75. قرائت مطبوعه، تقاضاي مجوز براي (33) ضم اگر با اجماعي عمومي اعطاء نشود، ميتواند از سوي شخصي كه متقاضي مجوز است يا از سوي شخص ديگر در زماني كه او صحن دارد مطرح شود بله، اگر از سوي متقاضي مجوز مطرح شود؛ نه،اگر از سوي عضو ديگر طرح شود نه نه اكثريت بله
76. كفايت مذاكره (ختم بلافاصله مذاكره و خاتمه طرح پيشنهادهاي فرعي به جز پيشنهاد روي ميز گذاري) (16) فر نه بله نه نه دو سوم بله؛ اما اگر رأي مثبت بود، فقط قبل از آنكه رأيي تحت آن اخذ شده باشد8
77. كميت مذاكره در خصوص موضوع در دست بررسي (15) فر نه بله نه بله دو سوم بله؛ اما اگر رأي مثبت بود، فقط بخش اجرا نشده دستور8
78. كميت مذاكره در طول يك نشست (10، 15) اص نه بله بله بله دو سوم بله
79. كميته، ارجاع يك موضوع خارج از دست بررسي به (10، 13) اص نه بله بله بله اكثريت اگر كميته كار روي مطلب را شروع نكرده باشد
80. مخالفت با بررسي يك مسأله (26) ضم وقتي ديگري تخصيص صحن شده باشد، تا وقتي مذاكره آغاز شده يا يك پيشنهاد فرعي از سوي رئيس قرائت شده باشد نه نه نه دو سوم عليه بررسي مخالفت را تأييد ميكند فقط رأي منفي (تأييد كننده مخالفت)
81. معذوريت از وظيفه (32) ضم بله بله، اگر از سوي عضو متقاضي مغذوريت طرح شود، نه، اگر عضو ديگر مطرح كند بله بله اكثريت فقط رأي منفي
82. نامزد معرفي كردن (46) - نه نه بله نه اكثريت براي انتخابات مگر آئيننامه طور ديگري مقرر كرده باشد بعد از انتخاب فرد منتخب و عدم مخالفت او تجديد نظر صورت نميگيرد
83. نامزد، پيشنهادهايي در ارتباط با معرفي، مطرح شده در زماني كه انتخابات در حال برگزاري نباشد (10، 46) اص نه بله بله بله اكثريت بله
84. نامزد، پيشنهادهايي در ارتباط با معرفي، مطرح شده در جريان برگزاري انتخابات (به جز در ارتباط با ختم يا بازگشايي معرفي) (31) ضم نه بله نه بله اكثريت بله
85. نامزد، ختم معرفي نامزد (31) ضم نه بله نه بله دو سوم نه
86. نامزد، دوباره نامزد معرفي كردن (31) ضم نه بله نه بله اكثريت فط رأي منفي
fa دستورنامه رابرت - ويرايش دهم جدولها ?