منشأ برابری حقوق سیاسی شهروندان چیست؟
در صد و ششمین نشست هفتگی انجمن نویسندگان و مترجمان ادبیات پارلمانی (نماپ) که عصر روز دوشنبه ۲ اسفند ۱۴۰۰ به صورت مجازی برگزار شد، منشأ برابری حقوقی شهروندان مورد بررسی قرار گرفت. آنچه که در ادامه میآید گزارشی از آن نشست است که ویرایش اول آن در رسانه واتساپی «گروه حامیان تدارک انجمن اصلی» منتشر شده است.
خاطر نشان میکند گروه حامیان تأسیس انجمن اصلی، دوازده نفر از شخصیتهای ملی هستند که با حضور آنان نخستین کارگاه آموزش دستورنامه رابرت روز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ در سندیکای شرکتهای ساختمانی تهران برگزار شد. از آن تاریخ به بعد، اعضای این گروه از هیچ کمکی برای ترویج قواعد دستورنامه رابرت در ایران دریغ نورزیدند و اکنون نیز به عنوان گروه حامیان تأسیس نخستین انجمن ایرانی در تدارک تأسیس انجمنی هستند که قرار است طبق قواعد دستورنامه رابرت در ایران تأسیس شود و هدف آن نیز ترویج همین قواعد در میان علاقمندان خواهد بود.
در چارچوب انجمن اصلی، تعدادی انجمن ااصلی اختصاصی نیز در دست تأسیس است که به صورت اختصاصی روی قلمروها و حوزههای خاصی تمرکز دارند. رسانه واتساپی «تدارک انجمن اصلی» اخبار و گزارش فعالیتهای این انجمنها را منتشر میکند. نوشتهای که در ادامه میآید بتدا در همین رسانه منتشر شده است:
گزارش آخرین نشست نماپ
۱. صد و ششمین نشست هفتگی اعضای انجمن نویسندگان و مترجمان ادبیات پارلمانی (نماپ)، طبق معمول، ساعت ۲۱ دوشنبه ۲ اسفند ۱۴۰۰ در فضای مجازی دعوت به دستور شد و بحث در مورد فصل ششم کتاب «نخستین دموکراسی» نوشته پل وودراف ادامه یافت.
خاطر نشان میکند هدف اصلی از تأسیس انجمن نماپ، شناسایی و تشویق آن دسته از جوانان با استعدادی بوده است که در کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت شرکت میکنند و در جریان عمل نشان میدهند که به صورت بالقوه، فضائل شخصیتی لازم را برای اینکه در آینده به مثابه مربیان پروفشنال در آنچه که میتوان «حوزهی علمیه عقلیه» نامید، نقش خود را ایفا کنند، دارا هستند.
خوشبختانه تعداد این جوانان قابل توجه است، و به رغم شرایط طاقتفرسای اقتصادی، که یکی از مهمترین موانع فعالیتهای داوطلبانه جمعی است، شعله لرزان این انجمن، با پیگیریهای تحسین بر انگیز اعضای جدیتر این انجمن، همچنان روشن باقی مانده است.
از آنجا که دستاوردهای فکری این انجمن برای سایر انجمنهای اصلی اختصاصی که در چارچوب انجمن اصلی در دست تأسیس هستند، میتواند اهمیت داشته باشد، در سلسله نوشتههایی که در ادامه تقدیم میشود، به برخی از دستاوردهای نشست صد و ششم این انجمن اشاره میشود:
در باره کتاب «نخستین دموکراسی»
۲. برای آن دسته از مهمانانی که تازه به گروه واتساپی «تدارک انجمن اصلی» پیوستهاند و گزارشهای قبلی از فعالیتهای انجمن «نماپ» را مطالعه نکردهاند، لازم است به اختصار توضیح داده شود که اعضای انجمن «نماپ» از همان نخستین نشستهای خود این پیشنهاد را تصویب کردند که کتاب «نخستین دموکراسی»، نوشته پل وودراف را - که خوشبختانه به فارسی هم ترجمه و منتشر شده است - به صورت گروهی بررسی کنند و سرانجام نظر خود را طی قطمعنامهای در اختیار افکار عمومی قرار دهند.
تجربهی ارزشمند تدوام این نشستها نشان داد که چطور قانع نشدن به پاسخهای دم دستی که برای پرسش ها به ذهن میرسد - اگر سایر شرایط هم فراهم باشد - میتواند به تعمیق اندیشه و کشف لایههای جدیدی از معانی مدد برساند. در نتیجه و با اطمیان میتوان ادعا کرد که تاریخچهی انجمن نماپ چیزی نیست جز: انکشاف مداوم تفکر . . .
نقد اجمالی «نخستین دموکراسی»
۳. همانطور که گفته شد، قرار است نقد گروهی انجمن «نماپ» در مورد کتاب «نخستین دموکراسی» به صورت رسمی و طی قطعنامهای در آینده منتشر شود. اما - و به عنوان نظر شخصی حروفنگار این نوشته الکترونیکی - میتوان به چند نکته مهم در مورد این کتاب اشاره کرد و به بحث ادامه داد:
کسانی که تحولات سیاسی آمریکا را از نزدیک دنبال میکنند، و این عده احتمالاّ اذعان خواهند کرد که آینده جهان را تا حد قابل توجهی همین تحولات رقم خواهد زد، میدانند که مبارزات دو گرایش سیاسی عمدۀ آبی/قرمز (دموکراتها/جمهوریخواهان)، به دلایل گوناگون، در سالهای اخیر بسیار حاد و نفسگیر شده است و هر یک از این دو گرایش سیاسی، طرف مقابل را به تخریب دموکراسی در آمریکا متهم میکنند. کتاب «نخستین دموکراسی» در بستر چنین جدال تاریخیای نوشته شده است.
تأمل در مواضع سیاسی پل وودراف- که در سراسر کتاب «نخستین دموکراسی» مشاهده میشود - نشان میدهد که این کتاب در دفاع از مواضع گرایشات چپ در آمریکا و علیه مواضع جمهوریخواهان تدوین شده است و برای پیش برد این مواضع سیاسی است که «نخستین دموکراسی» در کشورشهر آتن را بهانهای برای تبیین مواضع خود قرار داده است.
از آنجا که - به دلایل تاریخی قابل فهم - دولتسالاران و دولتسالاری در ایران دست بالا را دارند، انتخاب و ترجمه این کتاب و انبوه کتابهای دیگری علیه «امپریالیسم آمریکا» و کسانی که میکوشند از درون «دژ» امیریالیسم، شیطان بزرگ را نابود کنند، کاملاً قابل فهم است.
با این همه، لازم است توجه شود که هرچند مطالعه این کتاب برای آشنایی با «نخستین دموکراسی» که طی دویست سال (۵۰۰ تا ۳۰۰ قبل از میلاد) در کشورشهر آتن مستقر بود، میتواند مفید باشد، و به خصوص میتواند تجربهی حکومت کشورشهر آتن را کنار تجربه حکومتهایی شبیه حکومت داعش و طالبان در اختیار ملت ما بگذارد، اما نقادیهای وودراف از آنچه که در آمریکای امروز به عنوان دموکراسی شناخته میشود، حاکی از عدم آشنایی عمیق وی با منشأ و سرچشمه این دموکراسی است که - کم و بیش در قانون عام پارلمانی تبلور یافته است و ریشه در فرهنگ آنکلوساکسونی دارد و از آنجا تا جمهوری رم و دموکراسی آتن به عقب برمیگردد.
در سراسر کتاب «نخستین دموکراسی»، و به عنوان نمونههایی از کاستیهای دموکراسی در آمریکای امروز، به مواردی اشاره میشود که حتی برای نوآموزان کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت هم خندهدار به نظر میرسد. به این امید که با ترویج و معرفی این علم و این قواعد زمینهی بروز این کج فهمیها کاهش یابد. . .
مشنأ برابری حقوق سیاسی شهروندان چیست؟
۴. در صد و ششمین نشست انجمن «نماپ»، موضوع اصلی فصل ششم کتاب «نخستین دموکراسی» مورد تأمل قرار گرفت. عنوان این فصل از کتاب «برابری طبیعی»است. در این فصل به این «اصل» اشاره میشود که انسانها از نظر طبیعی شبیه هم هستند و به دلیل همین شباهت، باید حقوق برابری هم داشته باشند. اما، با حرکت از همین «اصل» میتوان این پرسش را مطرح کرد که اگر انسانها شبیه هم هستند و در نتیجه حقوق برابر دارند، چرا در همان کشورشهر آتن، بردگان، زنان و غیرآتنیها از حقوق برابر برخودار نبودند؟ به علاوه، شواهد حاکی است که هرچند انسانها به مثابه یک نوع شبیه هم هستند، اما در عین حال هیچ دو انسانی کاملاَ شبیه هم نیستند.
در ادامه گفتگوهای اعضای نماپ، خاطر نشان شد که در عبارت «منشأ برابری حقوق سیاسی شهروندان» چند مفهوم کلیدی به کار رفته است که عبارتند از: ۱) حق و حقوق، ۲) صفت سیاسی برای توصیف این حقوق. ۳) منشأ، سرچشمه یا اصل این حقوق، ۴) و مفهوم کیفی «برابری».
بدیهی است که در توضیح و تبیین هر یک از این مفاهیم، تئوریها و دستگاههای مفهومی متعددی در طول تاریخ تفکر بشر خلق شده است و جدال نظری در این عرصهها ادامه دارد. اما پرسشی که صاحبنظران عضو انجمن «نماپ» باید به آن پاسخ بدهند این است: ساختن جامعههای طراز نوین، بر اساس قانون عام پارلمانی - به مثابه یک انتخاب - مستلزم کدام دستگاه مفهومی است؟ و آیا میتوان با سر هم کردن و وصله پینه کردن یک مجموعه تئوریهای بیارتباط با هم، سر و ته قضیه را هم آورد؟
به سوی سرچشمه!
۵. اگر قرار بود خلاصه مباحث آخرین نشست انجمن «نماپ» در یک جمله فشرده میشد، در آن صورت شاید عنوان آخرین قسمت این سلسله نوشتهها مناسب بود: به سوی سرچشمه.
در این نشست خاطر نشان شد، به نظر میرسد لازم است در تمام گامراههای دوازدهگانهای که برای تبیین تئوریک این تلاش اجتماعی در جهت ساختن جامعههای طراز نوین در دست طراحی و اجراست، باید کار را از سرچشمه شروع کرد، درست همانطور که حساب را با تعریف و تدریس عدد و هندسه را با تعریف و تدریس نقطه شروع میکنند. اعضای انجمن «نماپ» میدانند سرچشمه کجاست و کیست و از هیچ کوششی برای نوشیدن آن آب حیات دریغ نخواهند ورزید.
تمام
fa اخبار ساخت جامعههای طراز نوین انجمن نويسندگان و مترجمان ادبيات پارلماني (نماپ) ?