تجربه بازآفرینی یک «جامعه»

۹ آبان ۱۴۰۳

چهار شنبه 30 اكتبر 2024 بوسيله‌ى گروه نويسندگان

به نظر می‌رسد می‌توان جوامع انسانی را از یک منظر به دو دسته کلی تقسیم کرد: نوع اول؛ جوامع طبیعی که قواعد و قوانین ناظر بر آن‌ها، به طور خود به خودی و بر اساس تقسیم‌کار اجتماعی و شیوه زیست و عواملی از این دست شکل می‌گیرد و متحول می‌شود. ‌
نوع دیگری از جوامع انسانی را می‌توان شناسایی کرد که اعضای آن‌ها به صورت آگاهانه قواعد ناظر بر خودشان را تدوین و تصویب می‌کنند. این قواعد به عنوان «قانون اساسی» یا «اساسنامه» شناخته می‌شوند.
بین این دو نوع جامعه، انواع جوامع دیگر را می‌توان تصور کرد که قوانین ناظر بر آن‌ها از سوی یک گروه یا یک فرد قدرتمند تدوین و اعمال می‌شود. جوامع استبدادی هم که داستان خاص خودشان را دارند و خارج از این بحث قرار می‌گیرند.

اگر این مفروضات درست باشد،‌ در آن صورت «بازآفرینی» یک «جامعه» به معنای اصلاح اساسی و بنیادین قانون‌ اساسی یا اساسنامه آن جامعه خواهد بود. و این تجربه‌ای است که انجمن تخصصی کودک و رسانه، آن را آغاز کرده است.

به کسانی که مایلند از تأثیرات به کارگیری قواعد دستورنامه در ارتقای عملکرد یک انجمن در ایران امروز مطلع شوند، توصیه می‌شود مقاله‌ی «تجربه زیسته انجمن تخصصی کودک و رسانه در بهره گیری از قواعد پارلمانی دستورنامه رابرت»، نوشته آقای محمود علیپور، بنیان‌گذار و رئیس این انجمن را در پیوند زیر مطالعه کنند:

http://www.kadrha.com/spip.php?article251

آقای علیپور در این مقاله با نثری شیوا و جذاب، ضمن تشریح و تحلیل روند شکل‌گیری این انجمن، تجربه مواجهه خود با دستورنامه رابرت و روش به کارگیری این قواعد در انجمن متبوع خود را تشریح کرده است و در بخشی از این نوشته که سه‌شنبه ۱۵ تیر ماه ۱۴۰۱ در وب سایت کارگاه‌های آموزش دستورنامه رابرت (کادرها) منتشر شده است می‌نویسد:‌
«تجربه زیسته انجمن از این قواعد به ما یاد داد چگونه حق الناس به معنی واقعی کلمه را در نشست‌ها و گفتگوهایمان پیاده کنیم و چگونه در این مسیر به مکارم اخلاق دست پیدا کنیم و جامعه‌ای آرمانی مبنی بر خردورزی جمعی بنا کنیم.»
به رغم دستاوردهای قابل توجه انجمن تخصصی کودک و رسانه، تجربه‌های هشت ساله‌ی این انجمن نشان می‌دهد که برخی از سازوکارهای ناظر بر عملکرد‌های انجمن نیاز به اصطلاحات بنیادین دارد و به همین خاطر، پیشنهاد مشاور پارلمانی این انجمن مبنی بر تدوین «طرح بازآفرینی انجمن» در هفتاد و یکمین نشست هیئت مدیره انجمن که شامگاه روز سه‌شنبه ۸ آبان ۱۴۰۳ و با حضور ۱۷ نفر از اعضای هیئت مدیره برگزار شده بود به تصویب رسید.
بعد از تصویب این پیشنهاد، اعضای هیئت مدیره به «کمیته کل» قیام کردند تا ضمن مرور تاریخچه انجمن، مشکلات رویه‌ای را از مشکلات اجرایی و مشکلات مدیریتی تفکیک کرده و برای اصلاح مفادی از اساسنامه که مسبب بروز این دسته از مشکلات رویه‌ای هستند، چاره‌اندیشی کنند.

خاطر نشان می‌شود زیر‌کمیته‌ای متشکل از ۵ نفر مسئولیت یافت تا بر اساس نکاتی که در کمیته کل مطرح خواهد شد،‌ قطعنامه اصلاح اساسنامه انجمن را تدوین کرده و برای تصویب به مجمع انجمن تقدیم کند. به این ترتیب، مشاهده می‌شود؛ جوامعی که طبق اساسنامه یا قانون اساسی مصوب خودشان تشکیل می‌شوند و عمل می‌کنند، هنگام ضرورت، و بنا به تشخیص اعضا، با اصلاح اساسی اساسنامه، به صورت مرتب، اما قابل‌پیش‌بینی، بازآفرینی می‌شوند. قواعد ناظر بر این فرایند، با ذکر جزئیات در دستورنامه رابرت تشریح شده است.

انجمن تخصصی کودک و رسانه یک تجربه موفق از تأسیس «جوامع مردم خود قانون‌گذار»‌ است که موفقیت خود را، در مرحله اول مدیون بینان‌گذار آن و در مرحله دوم مدیون تک تک اعضایی است که با سعه‌صدر این امکان را در اختیار مشاور پارلمانی گذاشتند تا تجربه‌های حدود ۱۵ سال آموزش، و تمرین این قواعد را به درون این انجمن منتقل کند.