درسهای بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس «انجمن گسترش سواد دموکراسی»
تقریباً تمام مطالبی که در بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس «انجمن گسترش سواد دموکراسی» که عصر روز پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳ به صورت حضوری در دفتر کادرها برگزار شده بود، مطرح شد، جنبه آموزشی داشت؛ اما خصوصیات آنها این بود که با تمرین قواعد باری همراه شده بود و شاید به همین خاطر، تا حد قابل توجهی، جذاب به نظر میرسید.
به همت آقای جمشید ایرانی دبیرکل حزب فرزندان ایران و رئیس کمیسیون حقوقی خانه احزاب و بنیانگذار اولیه این کارگاه آموزشی، صدای تمام نشستهای این کارگاه ضبط شده است تا در اختیار فعالان اجتماعی سیاسی علاقهمند قرار بگیرد.با این همه، مطالب بیست و چهارمین نشست، به دلیل حضور مهمانان جدید، به ترتیبی ارایه شد که بخش قابل توجهی از مبرمترین قواعد سواد دموکراسی (به روایت دستورنامه رابرت) در آن تشریح و تبیین شده است. از همین رو، به فعالان اجتماعی سیاسی پروفشنال توصیه میشود این فایل صوتی را گوش کنند و نسبت به تکثیر آن در میان سایر فعالان اجتماعی علاقمند دریغ نورزند.
«سواد دموکراسی» علاوه بر قواعد نسبتاُ پیچیدهای که بخش اصلی آن با چشم سر قابل رؤیت نیست و به همین دلیل تا پیش از ترجمه کتاب دستورنامه رابرت در ایران ناشناخته مانده بود، مهارت یک بازی گروهی پیچیده برای کسب اکثریت در یک مجمع تصمیمگیری در چارچب همین قواعد هم هست. این مهارت مثل هر مهارت دیگری به صورت مستمر میتواند ارتقا یابد. از همین رو، کارگاههایی که برای آموزش این قواعد در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار میشود، روند تأسیس یک انجمن را به صورت تمرینی آغاز میکنند. این که این انجمنهای تمرینی به حیات خود ادامه بدهند یا نه، به اراده و توانمندی بنیانگذاران و شرکتکنندگان در کارگاه بستگی مییابد. با این همه، شواهد فراوانی حاکی از آن است که گویا «انجمن گسترش سواد دومکراسی» هم از جمله کارگاههایی است که چه بسا نتیجه آن تأسیس یک انجمن کارآمد و اثربخش برای ترویج سواد دموکراسی در کشور باشد. باید منتظر ماند و نتیجه را دید.
در ادامه، به سرفصل نکاتی که در بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس انجمن گسترش سواد دموکراسی ارایه شده است اشاره و لینک فایل صوتی آن تقدیم میشود:
تمایز مفهومی بین «گروه حامیان» و «مؤسسان» انجمن
در عرف «جامعهسازی» در ایران امروز، کسانی که نسبت به تأسیس یک «جامعه/انجمن/سازمان» اقدام میکنند، از همان ابتدا به عنوان «اعضای مؤسس» جامعه/انجمن/سازمانی تلقی میشوند که هنوز تأسیس نشده است. در حالی که این فرد یا افراد هنوز «حامیان» تأسیس یک جامعه/انجمن/سازمان هستند.
فصل هفدهم کتاب دستورنامه رابرت در سه بخش، قواعد عام ناظر بر روند تأسیس یک جامعه/انجمن/سازمان را تشریح کرده است. مطالب این فصل نسبتاً ساده است و به فعالان اجتماعی توصیه میشود، به جای پیروی از دستورالمعلهایی که نهادهای حاکمیتی برای تأسیس انواع جامعه/شرکت/موسس در اختیار علاقهمندان قرار میدهند و آنان را به جای «راه» نمایی به دورن «چاهی» از مشکلات میافکنند، ابتدا این فصل از کتاب را مرور کنند.
بخش نخست فیل صوتی بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس «انجمن گسترش سواد دموکراسی» به همین نکات اشاره کرده است و گوش دادن به آنها مفید است.
صل حفظ ظاهر بیطرف رئیس
از آنجا که رئیس جلسه نقش یک داور را در جریان بازی اکثریت/اقلیتی که حول هر پیشنهاد ممکن است شکل بگیرد، ایفا میکند، باید «ظاهر» بیطرف خودش را حفظ کند. ـ چرا؟ و چرا باید تظاهر به بیطرفی کند؟ و برای حفظ ظاهر بیطرف خود چه قواعدی را باید رعایت کند؟ مسائلی از این دست، در واقع، الفای «حقوق پارلمانی» محسوب میشوند. با این همه، وقتی با آنها آشنا میشوید درخواهید یافت که حتی فعالان سیاسی بسیار حرفهای هم با آنها آشنا نبودهاند و آنها را رعایت نمیکردهاند. بخش بعدی فایل صویتی این کارگاه به همین مسائل اشاره کرده است.
نقش حقوقی صورتجلسه
خوشبختانه عرف «جامعهسازی» در ایران معاصر با رویههای تهیه و حفظ صورتجلسه آشنا هستند، اما فقط بعد از توجه به توضیحات حقوقیای که در دستورنامه رابرت در این باره ارایه شده است، متوجه خاهیم شد که در این زمینه هم کاستیها کم نیست. بخش بعدی فایل صوتی این کارگاه به نقش حقوقی صورتجلسه، و روش تهیه و تصویب آن اشاره کرده است. گفتنی است، تا وقتی یک جلسه طبق قواعد منطقی اداره نشود، صورتجلسه آن هم جز متنی مغشوش نمیتاند باشد.
پیشنهادهای پارلمانی
تقریباً بیش از نیمی از کتاب ۷۰۰ صفحهای دستورنامه رابرت به تشریح پیشنهادهای پارلمانی اختصاص یافته است.
همین مفاهیم هستند که دستگاه مفهومی علم حقوق پارلمانی را به مثابه یک منظومه حقوقی سازمان دادهاند و تبیین علمی روابط و نسب بین همین مفاهیم است که بخش عمده علم حقوق پارلمانی را تشکیل داده است.
در جریان انقلاب مشروطه که این مفاهیم برای نخستین بار وارد فرهنگ ایرانی میشد، روشنفکران صدر مشروطه برای بسیاری از این مفاهیم اطلاحات بسیار زیابیی جعل کردند که در ترجمه دستورنامه رابرت به فارسی مورد استفاده قرار گرفته است.
خوشبختانه بخشی از این مفاهیم و اصطلاحات مربوط به پیشنهادهای پارلمانی در ایران شناخته شده است، اما روابط منطقی بین آنها، و به ویژه نظام رتبهبندی پیشنهادها، که بدون شناخت و رعایت قواعد آن همه چیز به هم خواهد ریخت، بعد از مطالعه دقیق و فهم عمیق دستورنامه رابرت ممکن خواهد شد. بخش عمدهای از فایل صوتی بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس انجمن گسترش سواد دموکراسی به این موضوعات اشاره کرده است.
شرایط عضویت در انجمن
بخش پایانی این فایل صوتی، ضمن بررسی پیشنهادهایی که از سوی اعضای حاضر در این نشست برای تعیین شرایط عضویت در انجمن در دست تأسیس «گسترش سواد دموکراسی» مطرح شده است، قواعد ناظر بر روش این بررسی نیز تشریح و تبیین شده است.
در پایان، و همانطور که در آغاز این نوشته وعده داده شده بود، لینک فایل صوتی بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس انجمن گسترش سواد دموکراسی و لینک صفحه این لینکها به ترتیب تقدیم میشود:
فایل صوتی بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس انجمن گسترش سواد دموکراسی
fa اخبار ساخت جامعههای طراز نوین انجمن گسترش سواد دموکراسی ?