كارگاه‌هاي آموزش دستورنامه رابرت (كادرها)
عكس: يازدهمين ويرايش دستورنامه رابرت نوبازنوشته؛ از وب سايت انجمن ملي پارلمانتارين‌هاي آمريكا

اجتهاد در مسائل مستحدثه در ويرايش يازدهم دستورنامه رابرت

۲ مهر ۱۳۹۴- ويرايش دوم: ۶ مهر ۱۳۹۴
جمعه 25 سپتامبر 2015 بوسيله‌ى گروه نويسندگان
  • از نخستين چاپ كتاب دستورنامه رابرت [1] در سال ۱۸۷۶تا امروز، يازده ويرايش از اين كتاب منتشر شده است و در هر ويرايش جديد، مؤلف يا مؤلفان به مسائل مستحدثه‌ (جديدي) كه در بين دو ويرايش در مجامع تصميم‌گيري بروز مي‌كنند، پاسخ داده‌اند.در يازدهمين ويرايش دستورنامه رابرت كه در سال ۲۰۱۱در آمريكا منتشر شد و ترجمه فارسي آن روز ۱۷ارديبهشت ۹۵ در تهران رونمايي خواهد شد، به وضعيت‌هاي مستحدثه، به خصوص به وضعيت‌هاي پارلماني در الكتروانجمن‌ها و الكترومجامع پاسخ داده است. فهرست اين موارد در مقدمه كتاب كه ترجمه آن در ادامه مي‌آيد، آمده است.
  • خاطر نشان مي كند عنوان اصلي ويرايش اول (فوريه ۱۸۷۶)، دوم (ژانويه ۱۸۷۶)‌ و سوم (۱۸۹۳) اين بود: راهنماي جيبي دستورنامه براي مجامع مشورتي [2]. اما عنوان روي جلد كتاب «دستورنامه رابرت» بود و به همين نام هم معروف شد.
  • مؤلف اصلي كتاب، هنري مارتين رابرت، در سال ۱۹۱۵اين كتاب را به طور كامل بازنويسي كرد و با عنوان جديد «دستورنامه رابرت بازنوشته» [3] به عنوان ويرايش چهارم منتشر ساخت. ويرايش‌هاي پنجم (۱۹۴۳) و ششم (۱۹۵۱) نيز با اين نام منتشر شدند.
  • «دستورنامه رابرت بازنوشته» نيز بار ديگر در سال ۱۹۷۰به طور كامل بازنويسي شد و حجم آن نيز به دو برابر افزايش يافت. اين كتاب جديد با عنوان «دستورنامه رابرت نوبازنوشته» [4] به عنوان ويرايش هفتم دستورنامه رابرت انتشار يافت. اين كتاب بعدها با تغييراتي ديگر در سال ۱۹۸۱و به عنوان ويرايش هشتم، در سال ۱۹۹۰، به عنوان ويرايش نهم منشر شد. ويرايش دهم همين كتاب و با همين عنوان، اما با بازنگري كامل براي توضيح بهتر مفاهيم، در سال ۲۰۰۰ انتشار يافت. ترجمه فارسي همين ويرايش است كه به صورت متن‌هاي الكترونيكي در اختيار علاقمندان قرار گرفته است و قرار بود متن كاغذي آن نيز منتشر شود. اما به دلايل گوناگون انتشار متن كاغذي آن كه مجوز نشر هم دريافت كرده است، به تأخير افتاد.
  • در سال ۲۰۱۱ويرايش پانزدهم اين كتاب،‌ طبق معمول همراه با برخي تغييرات مفيد، و با همان عنوان «دستورنامه رابرت نوبازنوشته» انتشار يافت. در اين ويرايش،‌ از جمله قواعد ناظر بر مجامع الكترونيكي (الكترومجمع) نيز گنجانده شده است كه با توجه به گسترش استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و رونق بي‌سابقه تشكيل گروه‌ها و انجمن‌هاي الكترونيكي (الكتروگروه‌ و الكتروانجمن) ترجمه آن‌ها بسيار ضروري است.
  • با توجه به همين تحولات است كه تصميم گرفته شد به جاي ويرايش دهم، ويرايش يازدهم اين كتاب به زيور طبع آراسته شود!
  • در پي رسيدن به اين تصميم بود كه مقدمه ويرايش يادهم كتاب «دستورنامه رابرت نوبازنوشته»، در ادامه تقديم علاقمندان مي‌‌شود، با اين اميد كه متن كامل نسخه كاغذي آن نيز روز ۱۷ اردیبهشت سال ۱۳۹۵- كه پنجمین سالگرد تأسيس دفتر كارگاه‌هاي آموزش دستورنامه رابرت است - رونمايي شود:

مقدمه بر ويرايش يازدهم

يازدهمين ويرايش كتاب دستورنامه‌ي رابرتِ نوبازنوشته يكصد و سي و پنج سال بعد از چاب ۱۸۷۶ آن منتشر مي‌شود كه به عنوان نخستين كتاب از مجموعه معروف به «دستورنامه رابرت» توسط سرگرد (بعداً سرتيپ) هنري مارتين رابرت انتشار يافت.

فهرست كامل ويرايش‌هاي كتاب را در مقدمه همين نوشته ملاحظه كرديد و تاريخ آن‌ها نيز در پيشگفتار گفته مي‌شود.

ويرايش يازدهم، در كل اين مجموعه، پنجمين ويرايش از دومين بازنويسي كامل كتاب است كه ابتدا در سال ۱۹۷۰چاپ شد. فقط اين كتاب چاپي است كه مجموعه‌ي كامل قواعدي را كه به عنوان «دستورنامه رابرت» فهميده مي‌شوند در بر‌مي‌گيرد.

در دهه‌ي بعد از چاپ ويرايش دهم در آغاز هزاره، سه منبع مهم براي تكميل «درن» اضافه شده است.

اول، مدت‌ها بين نياز به يك راهنماي پارلمانيِ به اندازه كافي مفصل براي ارايه قواعد حتي‌الامكان جامع و بدون ابهام كه تعداد بيشتر و متنوع‌تري از مسائل پارلماني را كه ممكن است در يك مجمع مشورتي مطرح شود در بر بگيرد، از يك سو، و يك كتابِ به اندازه كافي ساده و قابل فهم كه اجازه دهد جلسه‌رو‌هاي معمولي قواعد اساسي را كه براي اغلب نشست‌ها كافي هستند به سادگي ياد بگيرند و به كار ببرند، از سوي ديگر، يك تنش محسوس وجود داشته است.

هنگام آخرين بازنويسي كامل اين كتاب در ۱۹۷۰، تلاش مشتركي در جهت ارتقاي ارزش كتاب براي تحقيق در قانون پارلمان- تا حدي كه با هدف اصلي‌اش به عنوان يك راهنماي مرجع هماهنگ باشد - صرف شد.

براي كساني كه به استقبال اين امر خطير خواهند رفت، اين كتاب به عنوان يك متن خودتوضيح، با سرفصل‌هاي ارايه شده به ترتيبي كه درك كلي از مطلب را به بهترين نحو منتقل كند، براي آن نوشته مي‌شود كه بتواند به طور كامل خوانده شود.

با اين همه، اذعان مي‌شود كه اين طرح ممكن است براي بسياري از تازه‌آشنايان با رويه پارلماني چاليشي بزرگتر از آن باشد كه در ابتدا خودشان را قادر يا مايل به دست و پنچه نرم كردن با ان مي‌دانستند.

در ۲۰۰۵، براي رفع نياز به يك كتاب ساده و كوتاه، مختصر دستورنامه رابرت نوبازنوشته براي بار نخست چاپ شد. ويرايش جديدي از آن مختصر، براي جور شدن با ويرايش يازدهم، بازنگري و روزآمد شد كه اكنون چاپ شده است. ويرايش يازدهم دستورنامه رابرت نوبازنوشته، كتاب كامل قواعد، اكنون ۶۶۹صفحه متن دارد به اضافه جدول‌ها و نمايه.

تمام مطالب كتاب مي بايست در آن گنجانده مي‌شد چرا كه ممكن است به مثابه يك مسأله رويه‌اي در جايي مورد بحث قرار بگيرند و لازم شوند. اين كتاب به عنوان مرجعي طراحي شده كه به هر سؤال مربوط به رويه‌ي پارلماني كه بتواند مطرح شود، تا حد ممكن، جواب بدهد.

با اين همه، بسياري از افراد، براي كسب آشنايي اوليه با قواعد انجمن، شروع كردن با كتاب مختصر را مفيد خواهند يافت. يك خواننده معمولي در عرض فقط بيست دقيقه مي‌تواند حداقل قواعد ضروري را ياد بگيرد و با حدود يك ساعت مطالعه مي‌تواند تمام نكات اساسي را بياموزد.

بخش‌هاي اضافي نكاتي در مورد نحوه‌ي استفاده‌ي كارآمدتر از ويرايش يازدهم دستورنامه رابرت نوبازنوشته به عنوان يك كتاب مرجع و راهنمايي براي كساني كه به عنوان نمايندگان كنوانسيون يا جايگزين آنان، يا به عنوان رئيس، قائم ماقم، دبير، يا خزانه‌‌دار انتخاب مي‌شوند ارايه مي‌هد.

جدول‌هاي مفيد آخر كتاب هم به رئيس و هم به اعضاي عادي عبارت‌هاي مناسب براي استفاده در برخورد با رايج‌ترين پيشنهادها و اداره نشست‌ها را عرضه مي‌كند. با اين همه بايد قوياً تأكيد شود كه كتا ب مختصر يك ضميمه‌ي مقدماتي اين كتاب است و نه جايگزين آن.

فقط اين كتاب به اندازه كافي جامع هست كه براي تصويب به مثابه يك كتاب قاعده حاكم بر يك مجمع تصويب شود، و بسياري از مسائل اساسي را - از محتواي آئين‌نامه تا رويه‌هاي انضباطي - كه در كتاب كوتاه‌تر به سختي به آن‌ها اشاره شده است، در بر مي‌گيرد.

دوم، يك نسخه الكترونيكي از دستورنامه رابرت نوبازنوشته، و كتاب مختصر، از طريق همكاري با انتشارات قانون آمريك در دسترس قرار دارد. و يك چاپ چديد همراه با ويرياش جديد از هر دوي آن‌ها در دست چاپ است. خصوصيت جستجوي آن به خصوص مفيد است و مطالب مفيد اضافي مانند دستور عمل براي صندوق‌داران در شمارش برگه‌ها و وقت‌نگه‌داران، فرم‌هاي نمونه، توضيح اصلاح‌هاي ثاويه و بسياري چيزها را در بر مي‌گيرد.

سوم، انجمن رابرت رولز - سازمان بازماندگان مؤلف اصلي كه بر مديريت و روزآمد‌سازي منظم كتاب نظارت دارد از وب سايت www.robertsrules.com حمايت مي‌كند.

اين وب‌سايت همچمين تفسيرهاي رسمي دستورنامه رابرت در خصوص موضوع‌هاي قانون پارلمان را كه بين ويرايش‌هاي دستونامه رابرت مطرح مي‌شود و مؤلفان دستورنامه پرداختن به آن‌ها را مفيد مي‌دانند در برمي‌گيرد.

از چاپ نخستين ويرايش دستور رابرت در ۱۸۷۶، ژنرال رابرت، و پس از مرگش، جانشينان او، سؤال‌هاي مربوط به قانون پارلمان را دريافت كرده و به آن‌ها پاسخ داده‌اند.

همانطور كه مقدمه كتاب موضوع بازنگري را مورد توجه قرار مي‌دهد، «بازسازمان‌دهي، گسترش، و روشن‌سازي عرضه شده در دستورنامه رابرت بازنوشته‌ي ۱۹۱۵ بيشتر برآمده از صدها نامه‌ي دريات شده از سوي مؤلف در طول سال‌ها بود كه سؤال‌هاي مربوط به قانون پارلماني را كه در سازمان‌ها مطرح مي‌شد و ويرايش قبلي كتاب به آن‌ها پاسخ نداده بود مطرح مي‌كردند».

سنتاً، روند در جرياني كه مؤلف در فاصله بين دو چاپ به سؤال‌ها پاسخ مي‌دهد بخش جدا نشدني وظيفه‌‌ي مستمر روشن‌سازي بازنگري دوره‌اي كتاب است؛ تفسيرهاي رسمي دستورنامه رابرت نوبازنوشته اين فعاليت را در قالب مدرن ادامه مي‌دهد.

تفسيرهاي رسمي دستورنامه رابرت نوبازنوشته از نظر فني براي سازماني كه اين دستورنامه را به عنوان مرجع پارلماني خود تصويب كرده باشد، الزامي نيست، اما با اين حال، نفسيرهاي مطمئن از كتاب توسط مولفان فعلي آن هستند و در نتيجه بايد بسيار قانع‌كننده تلقي شوند.

بنا بر اين براي رئيسان جلسات، يا پارلمانتارين‌هايي كه به آنان مشاوره مي‌دهد، منطقي است كه براي كسب راهنمايي در خصوص مسائلي كه به آن‌ها برمي‌خورند به اين تفسيرها مراجعه كنند.

دستورنامه رابرت نوبازنويسي چاپ يازدهم شامل اضافات و روشن‌سازي‌هاي مهم نسبت به چاپ دهم است.

در حاليكه وضعيت‌هاي مستحدثه در مجامع حاكي از نياز به تدوين قواعد كمل‌تر است كه براي موارد خاص كاربرد داشته باشند، روند رسيدن به استنتاج‌هاي جديد از طريق فن تفسير ادامه مي‌يابد.

بعضي از مهم‌ترين تغييرات، با صفحه‌هايي كه مطلب اصلي را مي‌توان در آن‌ها يافت، عبارتند از:

۱. بازنگري كامل فصل XX، رويه‌هاي انضباطي، شامل رويه‌ي دقيق‌تر بركنار كردن مقامات و دادگاه‌ها و مقررات بيشتر در خصوص جبران سوءاستفاده از مقام توسط رئيس در نشست و برخورد با فسادهاي اعضا.

۲. بازنگري مطلب قواعد تعديل شده در بوردهاي و كميته‌هاي كوچك، با اذعان به اينكه يك مجمع كوچك ممكن است بخواهد اين رويه‌هاي كم‌ر‌تر رسمي را به كار بگيرد [501 - 500، 487 - 88، 16، 10 -9].

۳. شرطي كه يك بورد مي‌تواند دستورنامه اختصاصي و مقررات اجرايي خودش را تا آنجا كه با قواعد انجمن مغاير نباشد تصويب كند [486].

۴. يك زيربخش جديد در مورد «نشست‌هاي الكترونيكي»، همراه با بسط كامل اين موضوع [[۹۹ - ۹۷].

۵. پذيرش «يك شخص، يك رأي» به عنوان اصل بنيادين قانون پارلمان [۴۰۷].

۶. افزودن تعريفي براي يك عضو معتبر بودن [۶].

۷. روشن‌سازي قواعد ناظر بر روش‌هايي كه كار طبق آ‌ن‌ها مي‌تواند از يك اجلاس به اجلاس بعدي انتقال يابد، شامل روشن‌ ساختن، همراه با گنجاندن كار ناتمام و دستورات خاص ناتمام، كه شامل پنج راه مي‌شود (به جاي چهار روش كه در ويرايش‌هاي قبلي با صراحت تعريف شده بود) [۹۰ - ۹۱].

۸. روشن‌سازي ماهيت اخطار قبلي براي نشست‌هاي ويژه، و رابطه بين آن و پيشنهادهاي در دستور در نشست‌هاي ويژه.

۹. يك زيربخش جديد در مورد به چالش كشيدن نتيجه اعلام شده انتخابات‌ [۴۴۴- ۴۶]؛ يك بازنگري اساسي از بخش مربوط به پيشنهادهاي مرتبط به رأي و رأي‌گيري [۲۸۳ - ۸۶]؛ و قواعد دقيق‌تر در مورد حفظ برگه‌ها و اوراق شمارش [۴۱۱، ۴۱۸ - ۱۹، ۴۲۲}، در خصوص جبران نقض حق رأي [۲۵۲ - ۵۳]، و در مورد محدوديت‌هاي زماني براي بازشماري، چالشيدن، و عوض كردن رأي، نيز جستجو براي بازرأي‌گيري به روشي ديگر [۴۰۸ - ۹].

۱۰. مقررات جديد در خصوص رويه قضايي [۲۵۱- ۵۲].

۱۱. پديرش عبارت «بحث ديگري هست؟» به عنوان جايگزين كم‌تر رسمي براي عبارت «براي رأي گيري آماده‌ايد؟» و توضيح رويه مناسب در ارتباط با استفاده از اين سؤال‌ها؛ يا استفاده از اين سؤال، «اصلاح ديگري هست؟» بسته به اينكه آن پيشنهاد قابل‌مذاكره و قابل اصلاح باشد يا نه [۳۸، ۴۴، ۱۲۰، ۳۸۶].

۱۲. وضع اصطلاح «تقاضاي توضيح» به عنوان نام بهتر براي پيشنهاد «اخطار اطلاعات»، براي كاستن از سوءتفاهم رايج يا سوءاستفاده از اين پيشنهاد براي دادن اطلاعات به جاي طرح تقاضاي آن [۲۹۴- ۹۵].

۱۳. توضيح رابطه بين اقدامات يك بورد اجرايي با مجمع والد آن [۴۸۲ -۸۳].

۱۴. بازنگري قواعد مربوط به تعليق تأثير تجديد‌نظر و افزودن يك زيربخش جديد در مورد تجديد بررسي پيشنهادي كه به خاطر اقدام بازدارنده، ديگر در دستور نيست [۲۲- ۲۳، ۳۱۸].

۱۵. تعريف دقيق‌تر از پيشنهادهاي در دستور در غياب نصاب و در يك كنوانسيون قبل از تصويب گزارش كميته اعتبارنامه‌ها، نيز آنچه كه قبل از تصويب مقرارات اجرايي كنوانسين حاكم است [۶۱۵، ۶۱۸، ۶۴۱].

۱۶. توضيح حقوقي كه اعضا براي بازرسي گزارش‌هاي مجمع، بوردها و كميته‌ها دارند [۴۶۰].

۱۷. مقرره ‌اي كه اجازه ارسال اخطار به وسيله نامه‌هاي الكترونيكي، مانند ايميل، يا فاكس را به اعضايي كه راضي باشند مي‌دهد [۸۹].
براي فهرست تفصيلي تغييرات در ويرايش يازدهم به وب سايت رابرت روولز دات كام مراجعه كنيد.

- هنري م. رابرت سوم
- دانيل اچ. هانيمن
- توماس جي. بلاش
- دانيل اي. سي‌بولد
- اشموئل گربر

[1Robert’s Rules of Order

[2POCKET MANUAL OF RULES OF ORDER FOR DELIBRATIVE ASSEMBLIES

[3Robert’s Rules of Order REVISED

[4Robert’s Rules of Order Newly Revised (RONR


پذيرش | تماس | نقشه‌ى سايت | | آمار سايت | بازديد كنندگان : 1729 / 574799

 پيگيرى فعاليت سايت fa   پيگيرى فعاليت سايت دستورنامه رابرت - ويرايش يازدهم   ?

سايت با اسپيپ درست شده است 3.0.17 + AHUNTSIC

Creative Commons License