مبانی آموزش قواعد دستورنامه رابرت به دانشآموزان
در دهمین نشست اعضای «گروه ۵» که صبح روز چهارشنبه ۱۵ فروردین ماه ۱۳۹۷ در دفتر کادرها برگزار شد، برخی از مبانی آموزش دستورنامه رابرت به دانشآموزان مورد بررسی قرار گرفت.
«گروه ۵» عنوان موقت تعدادی از معلمان متعهد کشور است که طی سالهای اخیر با دستورنامه رابرت - که روایت مکتوب جامع و کاملی از قانون عام بازی دموکراسی است - آشنا شدهاند. و از آنجا که دریافتهاند ناکارآمدی همگانی سازمانهای اجتماعی، فساد ساختاری، بسط و تعمیق مناسبات غیر اخلاقی و تداوم وضعیت آشوب/استبداد و امتناع حاکمیت قانون، از جمله، ناشی از عدم آشنایی با قانون جامع دموکراسی است، عزم خود را جزم کردهاند تا با ایجاد یک سازمان آموزشی نسبت به آموزش این قواعد به دانشآموزان و ترویج و تمرین این قواعد در شوراهای دانشآموزی اقدام کنند.
در ادامه، گزارشی از نکات آموزشی مطرح شده در دهمین نشست هیأت مؤسس این سازمان در دست تأسیس تقدیم میشود. علاقمندان به عضویت در این مؤسسه میتوانند با خانم طاهر نقیئی مسؤل موقت این کارگاهها، از طریق تلفن همراه شماره ۰۹۳۵۲۳۹۷۲۴۶ تماس بگیرند. در حال حاضر نشستهای این کارگاه آموزشی یک هفته در میان در دفتر کادرها برگزار میشود. و اما اصل گزارش:
نشستهای «گروه ۵» به دو بخش متمایز تقسیم شده است. بخشی از زمان هر نشست به گفتگو و تبادل نظر در خصوص تأسیس مؤسسه آموزش دستورنامه به دانشآموزان اختصاص داده میشود. در این بخش از نشست، اعضای گروه، گزارشی از فعالیتهای ترویجی خود در فاصله دو نشست ارایه میدهند: شناسایی معلمان و فرهنگیان شرافتمند و متعهد و معرفی دستورنامه به آنان، توضیح ضرورت آموزش و ترویج این قواعد در میان دانشآموزان به مدیران و مسؤلان مستعد و علاقمند، دعوت از فعالان اجتماعی متعهد و علاقمند به عضویت در این مؤسسه از جمله برخی از فعالیتهای مستمر اعضای هیأت مؤسس این مؤسسه را تشکیل میدهد. تلاش مستمر برای کشف بهترین روشهای آموزش این قواعد به دانشآموزان و محلی سازی این قواعد در نهادهای آموزشی دوره متوسطه، تهیه انواع اقلام آموزشی متناسب با نیازهای مخاطبان، تولید راهنماهای آموزشی برای مربیانی که قصد آموزش و ترویج این قواعد به دانشآموزان را دارند، از جمله برخی از فعالیتهای اعضای این گروه در این بخش از نشستهای هفتگی آنان است.
بخش دیگر از زمان هر نشست به مرور کتاب دستورنامه رابرت و تأمل بیشتر در قواعد مندرج در آن اختصاص داده میشود. یکی از دغدغههای اصلی اعضای گروه این است که دانش آموزان مطلقا به تقلید از این قواعد عادت نکنند، بلکه با فلسفهی حقوقیای که مبنای اصلی شکلگیری این قواعد بوده است و مبتنی بر اصل عدل در تصمیمگیری گروهی است، آشنا شوند. به همین دلیل بخش قابل توجهی از زمان این نشستها به طرح و بررسی مسائل و نکاتی اختصاص مییابد که نه از خود قواعد بلکه از نیازهای امروز جامعه و نقشی که این قواعد میتوانند در رفع آنها بازی کنند، ناشی میشود. نگاهی به صورت جلسه دهمین نشست اعضای «گروه ۵» به خوبی این دغدغهها را به نمایش میگذارد. در ادامه، همین بخش از صورت جلسه دهمین نشست این گروه که روز چهارشنبه ۱۵ فروردین ۹۷ در دفتر کادرها برگزار شد، عینا نقل میشود:
خلاصه نکات آموزشی
مربی دستورنامه در این جلسه روی این نکته اصرار داشت که نحوهی آموزش رویه پارلمانی به دانشآموزان نباید به صورت انتقال و آموزش این قواعد به آنان باشد. وی ضمن نقد روش آموزشی فعلی جاری در نظام آموزش رسمی کشور، خاطر نشان ساخت که در حال حاضر آموزگاران فقط مطالب مندرج در کتب درسی را به دانشآموزان منتقل میکنند. در حالیکه روش مدرنتر و اثربخشتر و کارآمدتر این است که به دانش آموزان روش تحقیق و تفکر آموزش داده شود. وی تصریح کرد مربیان قواعد پارلمانی نیز باید بکوشند در انتقال و آموزش رویه پارلمانی به دانشآموزان از این روش مدرن استفاده کنند و خودشان نیز این روش ترویج و آموزش را بیاموزند و تمرین کنند.
وی در ادامه توضیح داد یادگیری و آموزش این قواعد که در کتاب دستورنامه رابرت توضیح داده شده است، چندان دشوار نیست. اما نسلهای آینده نیز همچنان به افراد مقلد تبدیل خواهند شد که ذهنشان پر از مطالب و محفوظات است و قادر نخواهند شد که به نحو خلاق به ساختن سازمانهای هوشمند بپردازند.
مربی دستورنامه تأکید کرد که سیلابسهای مورد نیاز برای مخاطبان و مربیان مدارس با توجه به همین اصول و روشها تهیه خواهد شد.
قلمرو سؤالهای جدید
وی در ادامه خاطر نشان ساخت، بعد از آشنایی با نظام جامع رویه پارلمانی، تازه انبوهی از سؤالهای متنوع در چهار قلمور مختلف اما به هم وابسته در ذهن ما شکل خواهد گرفت که تک تک ما باید به صورت خلاق برای یافتن پاسخ آنها تلاش کنیم. این قلمروهای چهارگانه عبارتند از:
یک. چگونگی و چرایی خلق این قواعد در فرهنگ و تمدن غربی
دو. عوامل امتناع خلق این قواعد در سایر جوامع
سه. پیامدهای ناآشنایی مردم جوامع دیگر با این قواعد در وضعیت امروز آنان
چهار. مشکلات ناشی از روند محلیسازی این قواعد در جوامع غیرغربی و خلق روشها و راهحلهای خلاق برای رفع این مشکلات
وی در پایان این بخش از مباحث از یکی از اعضای گروه تقاضا کرد که با توجه به این چهار قلمرو، مبحث مربوط به فصل «نشستهای تودهای» را مرور و تحلیل کند.
متیقانون و قانون
مربی دستورنامه در ادامه این مباحث و با اشاره به تمایز قواعد ناظر بر صرف و نحو زبان، و تفاوت آن با جملاتی که مردم در چارچوب آن قواعد میسازند، یادآوری کرد که هر نظام قانونی را باید در دو سطح مورد توجه قرار داد: سطح اول، قواعد اولیه و سطح دوم قواعد ثانویه.
وی در ادامه توضیح داد که بخشی از رویههای پارلمانی جزو اصول و قواعد سطح اولیه محسوب میشوند و این قواعد است که در طول تاریخ و به صورت خود به خودی و بدون طرح قبلی در پارلمان انگلستان و به طور کلی در تمدن غربی ساخته شده است. این دسته از قواعد در ایران امروز نیز به مرور و بر اثر ضرورتها در دست ساخت و پرداخت است.
مربی دستورنامه در این بخش از مباحث خود خاطر نشان ساخت که حالا ما دریافتهایم که این قواعد از سالها قبل ساخته شده است. در نتیجه باید ببینم که آیا باید چرخ را از نو بسازیم یا اینکه قادریم با آموزش این قواعد روند تولید خود به خودی آنها را تسریع کنیم.
وی در پایان مباحث خود نتیجه گرفت: اگر ما قادر نشویم به دانشآموزان کمک کنیم که در جریان ممارست ذهنی به این قواعد برسند و آنها را کشف کنند، این خطر وجود دارد که نسلهای آینده نیز همچنان فرهنگ و تمدن غربی را تقلید کنند و هیچگاه روح و جوهر آن را که تفکر عقلی است، درونیسازی نکنند.