
راه حل استراتژیک برای مشکل استراتژیک
به دعوت «مجمع رابطان تشکلهای فرهنگی کشور»، مربی دستورنامه رابرت در اجلاس عادی این مجمع، که عصر روز دوشنبه ۱۴ تیر ماه ۱۳۹۵ در دفتر انجمن اسلامی معلمان در تهران برگزار شده بود، حضور یافت و طی مدت یک ساعت و نیم کوشید تا توضیح دهد چرا راه حل استراتژیک مشکل استراتژیک کشور این است که گروهی از معلمان شرافتمند بکوشند قواعد پیشگزیده اداره مجامع تصمیمگیری را به دانشآموزان دوره دبیرستان آموزش بدهند.
خلاصه استدلالهای مربی دستورنامه رابرت این است که طی دهههای اخیر و تحت تأثیر فرآیندهای جهانی، بخش قابل توجهی از جمعیت ایران به تدریج حدود ۸۰ هزار دهکدهی بی/ یا کم آب و علف را رها کردهاند و - عمدتا - در دامنههای جنوبی سلسله جبال البرز ساکن شدهاند و به این ترتیب یک ابر شهر بسیار بزرگ از مشهد تا تهران و از تهران تا تبریز در دامنهها و درههای رشته کوههای البرز در حال سر بر آوردن است که شرایط نوینی را برای فلات ایران فراهم خواهد آورد. به نظر مربی دستورنامه رابرت، مشکل استراتژیک این است که این دهاتیان تازه شهری شده که طی قرنها در دهات خود طبق قواعدی زندگی میکردند که به صورت طبیعی و خود به خودی ساخته میشد، اکنون و در جریان تصمیمگیری برای مجامع و گروههای بزرگ نیز طبق همان رویههای ریش سفیدی و هیأتی تصمیمگیری میکنند که برای گروهها و جوامع کوچک کارآیی و اثربخشی داشت. در حالیکه این روش تصمیمگیری برای اداره سازمانهای بزرگ و مدرن امروزی - که لازمه ادارهی ایران امروز است - دیگر جواب نخواهد داد. به همین دلیل در تمام شخصیتهای حقوقی و سازمانهای اجتماعی، وضعیت آشوب/استبداد حاکم است و پیامدهای این وضعیت، انواع مشکلات اجتماعی است که روز به روز بحرانیتر میشوند.
- نشست عادی مجمع رابطان تشکلهای فرهنگیان کشور. دفتر انجمن اسلامی معلمان، تهران. دوشنبه ۱۴ تیر ماه ۱۳۹۵
مربی دستورنامه رابرت در سخنرانی خود با نقل جملهای از ایزاک آدیزیس - یکی از نظریه پردازان کلاسیک مدیریت - تآکید کرد بزرگی هر انسان را باید با بزرگی مشکلی سنجید که با آن دست و پنجه نرم میکند. در نتیجه، باید همیشه در نظر داشت که تمام انسانها و تمام جوامع همیشه با مشکلاتی مواجه هستند و هرچه این مشکلات عظیمتر و بزرگتر باشد نشانه این است که آن انسان و جامعه بزرگتر است.
وی در ادامه سخنرانی خود خاطر نشان ساخت که با کالبدشکافی آن دسته از مشکلات اجتماعی که روز به روز بحرانیتر میشوند، میتوان نشان داد که مجموعه این مشکلات - که سیستمی هستند - از همان وضعیت آشوب/استبداد حاکم بر فرایند تصمیمگیری در انواع جوامع و سازمانهای اجتماعی ناشی میشوند. در نتیجه میتوان این دسته از مشکلات را به عنوان مشکلات استراتژیک شناسایی کرد که یک راه حل استراتژیک هم دارند.
مترجم کتاب دستورنامه رابرت خاطر نشان ساخت فقط آن دسته از اذهان توسعه یافتهای که مایل و قادر باشند مجموعهی قواعد عرفی پارلمانی را که طی قرنها تجربههای بشری و از طریق آزمون و خطا ساخته و پرداخته شده و در کتاب دستورنامه رابرت تشریح شده است - به مثابه لگال سیستمی که سایر قوانین بر اساس آن باید تدوین و تصویب شود - فرابگیرند، به دستگاه مفهومی لازم برای شناخت بحران آشوب/استبداد در اشخاص حقوقی مجهز خواهند شد و پس از آن است که راه حل استراتژیک را نیز بداهتاً شهود خواهند کرد: محلیسازی این قواعد در جوامع و سازمانها.
سخنران مجمع رابطان تشکلهای فرهنگی کشور در این بخش از سخنان خود کوشید تا با تشریح روند کسب صحن و تخصیص صحن - طبق قانون عرفی پارلمانی - و مقایسه آن با رویهی هیأتی نوبت دادن و نوبت گرفتن در مجامع ایرانی، تفاوت عظیم یک نظام حقوقی را با وضعیت آشوب/استبداد نشان دهد و با کالبدشکافی برخی از مبرمترین مشکلات جاری در کشور استدلال کند که چطور این مشکلات غیرطبیعی، به صورت گریز ناپذیر، از همین وضعیت آشوب/استبداد ناشی میشود.
مربی دستورنامه رابرت در ادامه سخنان خود، تأکید کرد که محلیسازی این قواعد معنایی جز تغییر رفتار گروهی ندارد و این کار - اگر امکان پذیر باشد - محصول سالها تلاش و تمرین و ممارست در سالهای کودکی و نوجوانی است. به همین خاطر، مناسبترین راه حل محلیسازی این قواعد - شاید این باشد که گروهی از معلمان و دبیران با از خود گذشتگی و ایثار این قواعد را بیاموزند و طی یک دوره چند ساله، این قواعد را به تدریج و در جریان عمل، در کلاسهای درس و در دبستانها و دبیرستانهای کشور محلیسازی کنند. در آن صورت باید امیدوار بود نسلی که از آن دبیرستانها بیرون خواهد آمد بتواند سازمانهای اجتماعی را با توجه به مهارتهایی که کسب کرده است، بازآفرینی کند.
پرسشی که در این مرحله از بحث مطرح میشود این است: آیا میتوان معلمانی را یافت که مایل و قادر باشند قواعد دستورنامه رابرت را به درستی بیاموزند و بکوشند تا آنها را در مراکز آموزشی کودکان و نوجوانان محلیسازی کنند؟ تجربه دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت به این پرسش پاسخ مثبت میدهد: خوشبختانه تعداد چنین معلمانی بیش از حد انتظار بوده است و دعوت از مربی دستورنامه رابرت برای معرفی این کتاب به مجمع رابطان فرهنگی کشور، حاصل تلاش برخی از همان معلمانی است که جامعه همیشه به وجود آنان افتخار خواهد کرد.
مربی دستورنامه رابرت، در بخش پایانی سخنان خود خاطر نشان ساخت که تک تک معلمان کشور در ساختن ارزش و منزلت معلمی، مالکیت مشاع دارند و به همین خاطر، هر نوع تصمیمگیری برای معلمان، نوعی حق الناس یا حق مردم تلقی میشود و در نتیجه، تک تک معلمان باید در فرایند تصمیمگیری برای حاکمیت معلمان بر منزلت اجتماعی خودشان با حق برابر مشارکت کنند. اما این کار بدون آشنایی و رعایت قانون عرفی پارلمانی (یا دستورنامه رابرت)، هرگز محقق نخواهد شد و هر سازمانی اگر بر اساس این قواعد - که عادلانه و منصفانه بودن تصمیم گروهی را تضمین میکند - تصمیم نگیرد، خواسته یا ناخواسته به یک باند قدرت تبدیل خواهد شد.
سخنران مجمع رابطان تشکلهای فرهنگی کشور قبل از ختم کلام اعلام آمادگی کرد که مفاهیم و قواعد اولیه دستورنامه رابرت را طی حدود چهارده جلسه به رابطان حاضر در مجمع آموزش بدهد و از آن پس، این مجمع در چارچوب این قواعد اداره شود. این امر سبب خواهد شد که این قواعد در سایر تشکلهای فرهنگی کشور نیز محلیسازی شود و به مرور به دبیرستانهای کشور نیز نشت کند.
خاطر نشان میشود در حال حاضر رابطان: ۱. انجمن اسلامی معلمان، ۲. سازمان معلمان ایران، ۳. شاخه فرهنگیان حزب اعتدال و توسعه، ۴. شاخه فرهنگیان حزب کارگزاران، ۵. شاخه فرهنگیان حزب ندای ایرانیان، ۶. کانون صنفی معلمان، ۷. کانون مدرسان دانشگاه فرهنگیان ایران، ۸. مجمع فرهنگیان ایران اسلامی، مجمع رابطان تشکلهای فرهنگی کشور را تشکیل میدهند. هدف از تشکیل این مجمع همافزایی و هماهنگی بیشتر بین تشکلهای عضو در عرصه مشترکات مورد توافق ضمن حفظ استقلال و احترام به تفاوت هدفها و رویکردهای هر تشکل است. نشستهای عادی این مجمع یک هفته در میان برگزار میشود و نمایندگان تشکلهای عضو به صورت دورهای ریاست مجمع را بر عهده میگیرند. هر تشکل عضو سه نماینده به این مجمع معرفی میکند و هر یک از آنان نیز در قبال تشکل متبوع خود مسؤلیتهای تعریف شدهای بر عهده دارد.