ويرايش دهم كتاب رابرتز رولز آو اوردر [2] (دستورنامه رابرت) كه در سال ۲۰۰۰ و در ۸۰۰ صفحه در ايالات متحد آمريكا منتشر شده است، تمام قواعد و رويههاي پيشگزيدهي ادارهي انواع مجامع تصميمگيري و سازمانها و انحمنهاي دموكراتيك را به صورت جامع و كامل تشريح كرده است. ريشهي اين قواعد، به دولتشهرهاي يونان باستان ميرسد. سنتهاي دموكراسي يونان به روم منتقل شد و برخي از آنها در دوران چهار صد سالهي حكومت امپراتوري رم بر بريتانيا، با سنتهاي قبيلهاي آنگلوساكسونها در آميخت. اما بخش اصلي قانون عرفي پارلماني طي حدود هشتصد سال در پارلمانهاي انگلستان ساخته و پرداخته شد و از آنجا به مهاجر نشينهاي قارهي جديد انتقال يافت.
به دليل حضور مهاجر نشينان غيرانگليسي تبار در ايالات متحد آمريكا و شكلگيري سنتهاي متفاوت پارلماني در ايالات مختلف آن كشور، مكتوب كردن و نشر اين قواعد در آمريكا ضرورت پيدا كرد. توماس جفرسو نخستين رئيس مجلس سنا و معاون رئيس جمهور ايالات متحد آمريكا نخستين نگارش اين قواعد را با عنوان راهنمای پراکتیس پارلمانی برای استفاده در سنای ایالات متحده براي استفاده در مجلس سناي آمريكا مكتوب كرد. بعدها، هنري مارتين رابرت براي نخستين بار روايتي از اين قواعد را براي استفاده در انواع جامعه/انجمنها و مجامع تصميمگيري گردآوري و در سال ۱۸۷۶ منتشر ساخت. اين كتاب به همت همسر، عروس، پسر و نوهي هنري مارتين رابرت به صورت مرتب مورد بازنگري قرار گرفته و ویرایشهای جدید آن منتشر شده است و به همین خاطر، از سوي بيش از هشتاد درصدانجمنها و سازمانهاي دموكراتيك در كشورهاي توسعهيافته، به عنوان «مرجع پارلماني» مورد استناد قرار ميگيرد و طبق قواعد آن اداره ميشوند. براي مطالعه بيشتر در اين زمينهها به پيشگفتار اين كتاب دراينجا مراجعه فرماييد.
ويرايش دهم اين كتاب كه زير نظر هنري مارتين رابرت سوم و با همكاري گروهي از وكلاي پارلماني، تهیه و منتشر شده است، سالها پيش (۱۳۸۵) به فارسي ترجمه شد و از طريق وبسايتهاي مختلف در اختيار علاقمندان قرار گرفت. قرار است متن کاغذی آن نیز به همت نشر اختران در آیندهی نزدیک منتشر شود.
گفتنی است که ویرایشهای یازدهم و دوازدهم این کتاب نیز منتشر شده است که با ویرایش دهم آن تفاوتهای بسیار جزئی دارد.
علاقمندان به متن کامل این کتاب میتوانند با دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) در تهران، با شماره تلفن۸۸۹۱۱۰۱۷ - ۰۲۱ تماس بگیرند. برگزاری انواع کارگاههای آموزشی نحوهی اداره مجامع و جلسات تصمیمگیری بر اساس قواعد منطقی و عادلانهای که در این کتاب تشریح شده است، و نیز، ارایه مشاوره در خصوص تدوین انواع اساسنامهها و آئیننامههای جامعه/انجمن/سازمانها نیز بخشی از خدماتی است که دفتر کادرها ارایه میدهد.
لازم به یادآوری است که از سوی مؤسسه رابرتز رولز آو اوردر، خلاصهی ویرایش دهم کتاب دستورنامه، به صورت رسمی تهیه و منتشر شده است. ترجمه فارسی این کتاب خلاصه نیز اینجا دردسترس علاقمدان است.
فهرست مطالب ترجمه غيرنهايي ويرايش دهم دستورنامه رابرت در ادامه تقديم ميشود:
نوشتهای که در ادامه تقدیم شده است، بار نخست، روز دوشنبه ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ در گروه مجازی «تدارک انجمن اصلی» - رسانه خبری گروه حامیان تأسیس انجمن اصلی - منتشر شد، اما به دلیل این که نکات مطرح شده در آن، چه بسا برای فعالان اجتماعی که به قواعد بازی دموکراسی علاقمند هستند، مفید خواهد بود، این جا نیز باز نشر میشود. در این نوشته، ضمن معرفی کتابچه «دموکراسی آتنی» - که در دست ترجمه است - اهمیت تجربه آتنیان در ساختن نخستین دموکراسی برای مردم امروز ایران مورد اشاره قرار گرفته است. با هم این مطلب را بخوانیم:
به پیشنهاد آقای مهندس شهرام ایلبگ مدیر عامل محترم انجمن «همگرایی مواریث تمدن ایرانی» و حمایت اعضای محترم هیأت مدیره این انجمن، قرار شد مجمع سالانه انجمن با مدیریت مشاور امور پارلمانی و در چارچوب قواعد دستورنامه برگزار شود. از همین روز، در آغاز این مجمع، که روز شنبه ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی در تهران برگزار شد، آقای دکتر نادر کریمیان سردشتی رئیس محترم هیأت مدیره انجمن این پیشنهاد را با مجمع انجمن در میان گذاشت که با اجماع عمومی به تصویب رسید و به این ترتیب، مجمع این انجمن برای نخستین بار بر اساس قواعد عقلانی و عادلانهای که در کتاب دستورنامه توصیف شده است، اداره شد. گزارشی که در ادامه میآید مطلبی است در همین زمینه که ابتدا در گروه مجازی «تدارک انجمن اصلی» منتشر شد و با کمی تغییر اینجا باز نشر میشود. با هم میخوانیم:
نوشتهای که در ادامه میآید، پیشتر در گروه مجازی «تدارک انجمن اصلی»، رسانه اختصاصی گروه حامیان تأسیس انجمن اصلی منتشر شده است و به این دلیل که نکات مطرح شده در آن میتواند برای تمام فعالان اجتماعی که در پی ساختن جامعههای طراز نوین هستند مفید باشد، در اینجا نیز منتشر میشود. در این نوشته استدلال شده است که چرا برای جامعههای طراز نوین مناسبتر است که به جای عضوگیری افراد، تلاش کنند گروهایی طبق رهنمودهای دستورنامه سازمان بدهند و این گروهها را به مثابه کنوانسیون با هم متحد سازند. البته، هر زمان که اعضای یک جامعه/انجمن بخواهند میتواند ساختار سازمانی خودشان را به دلخواه و طبق قواعد مورد توافق بازسازی کنند. . . البته این انعطافپذیری مستلزم آن است که اعضای آن جامعه/انجمن با قانون عام پارلمانی و دستورنامه به خوبی آشنا باشند و مهارت به کارگیری آن را کسب کرده باشند. . . با هم این مقاله کوتاه را میخوانیم:
طرح مسأله:
۱. به درستی گفته میشود که سرچشمهی آنچه که به عنوان «معرفت علمی» شناخته میشود، یونان باستان است. بی جهت نیست کسانی که در طلب سرچشمهها باشند سرانجام از آنجا سردرخواهند آورد. و همانان میدانند که قلهی سلسله جبال تفکر صف بلندی از متفکران یونان باستان، معلم اول، ارسطوی گرامی است. اما مشکل از هنگامی شروع میشود که بخواهیم اندیشههای واقعی این فیلسوف منحصر به فرد تمام تاریخ تفکر را - به معنای درست کلمه درک کنیم.
خوشبختانه بار دیگر بخت یاور راقم این سطور شد که در پی جستجوهای بیپایان در این زمینه به دستنویس نویسندهی کتابی به نام «تفسیر خط به خط در باره جان ارسطو» بر بخورد و دریابد که چراغ جادوی جهان فلسفه را یافته است.
این کتاب، که متن منتشر شده آن نشان میدهد بعد از مرگ نویسنده و بدون هیچ ویرایشی منتشر شده است، در دو جلد و هر جلد در حدود ۳۵۰ صفحه، متن کتاب «در باره جان ارسطو» را خط به خط تفسیر کرده است.
اگر کسانی تمایل داشته باشند که عمق «معرفت علمی» را تا آخرین حد ممکن دریابند، حتماً نیاز دارند با فلسفه ارسطو - آنطور که نویسنده «تفسیر خط به خط در باره جان ارسطو» نشان داده است، به خوبی آشنا شوند.
اما این نکات چه ارتباطی با «کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت» و فعالیتهای انجمن اصلی دارد؟
این سلسله یادداشتهای کوتاه - که بار نخست در رسانه اختصاصی «تدارک انجمن اصلی» منتشر شده است و در ادامه تقدیم میشود، همین مسأله را توضیح میدهد. با هم ادامه میدهیم . . .
۱. در سی و هشتمین نشست هفتگی هسته اولیه تأسیس انجمن قانونی اساسی که ساعت۲۱و ۳۰ دقیقه سهشنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ به صورت مجازی برگزار شد، نکاتی مورد بررسی قرار گرفت که آگاهی از آنها برای اعضای سایر انجمنهای اصلی اختصاصی که بر اساس قانون عام پارلمانی (به روایت دستورنامه) در دست تأسیس هستند، ضروری به نظر میرسند. در این سلسله یادداشتها به برخی از آنها اشاره میشود. (این یادداشتها، بار نخست در رسانه اختصاصی «تدارک انجمن اصلی» منتشر شده است و اینجا بازنشر میشود).
برای تأسیس یک جامعه/انجمن/سازمان دائمی، بر اساس قواعد دستورنامه رابرت، معمولاً برگزاری دو نشست کافی است. اما گاهی روند تأسیس جامعه/انجمن، به دلایل گوناگون به درازا میکشد. در آن صورت، یک «سازمان موقت» شکل میگیرد که قواعد و رویههای ویژۀ خودش را دارد.
نوشتهای که در ادامه بازنشر میشود و نخستین بار در رسانه اختصاصی و داخلی گروه «حامیان تأسیس انجمن اصلي» منتشر شده است، توضیح میدهد چرا روند تأسیس انجمنهای اختصاصی اصلی متعددی که در چارچوب انجمن اصلی در دست تأسیس هستند، به درازا میکشند و در این صورت، چرا لازم است یک سازمان موقت برای مدیریت دموکراتیک این فرایند تأسیس شود و قواعد تأسیس و اداره این سازمان موقت چیست؟
امید میرود این مقاله آموزشی برای فعالان اجتماعی که در پی تأسیس انواع جامعه/انجمن/سازمانهای مستقل و دموکراتیک و فسادناپذیر و در خدمت مردم و منافع ملی هستند مفید باشد.
با هم این نوشته را بخوانیم. . .
«گامراههای ارتقای پروفشنگرایی در شبهپروفشنهای ایرانی» در واقع یکی از اسناد انجمن اصلی است که بر اساس قواعد دستورنامه در ایران در دست تأسیس است و یکی از هدفهای این انجمن هم همین است: ارتقای پروفشنگرایی در شبه پروفشنهای ایرانی. اما اینکه «پروفشن» چیست؟ با «شبهپروفشن» چه فرقی دارد و چگونه قرار است این شبهپروفشها را به پروفشن ارتقا داد، پرسشهایی هستند که نخستین بار در بیانیه مؤسسه اخلاق پزشکی ایرانیان به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت.
گفتنی است که این بیانه، با عنوان بازآفرینی پروفشنها از شبهپروفشنهای دولتی، در مراسم سالگرد تأسیس این مؤسسه، که روز اول خرداد ماه ۱۳۸۶ در خانه هنرمندان تهران برگزار شد، معرفی گردید..در چارچوب برنامهای که در همان بیانیه معرفی شده بود، تلاشهایی برای تشکیل «شورای ایرانی ترویج اخلاق پروفشنال» صورت گرفت، که به دلایل متعدد و از جمله به دلیل فقدان قواعد رویهای عادلانه و مورد توافق، به نتیجه نرسید. بعد از آشنایی با دستورنامه رابرت است که طرح بازآفرینی پروفشنها به مثابه یک طرح ملی در دستورکار جنبش کادرها قرار میگیرد.
نوشتهای که در ادامه تقدیم میشود، و به طرح بازآفرینی پروفشنها ارتباط دارد، نخستین بار روز سهشنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ در رسانه اختصاصی «گروه تدارک انجمن اصلی» منتشر شد. اما از انجا که آگاهی از این برنامه برای تمام فعالان اجتماعی که میکوشند بر اساس قواعد دستورنامه، جامعه/انجمنهای طراز نوین تأسیس کنند، میتواند مفید باشد، خواندن آن توصیه میشود:
آنچه که در ادامه میآید، ویرایش اول ترحمۀ پینوشت شماره ۱۰۰ کتاب «تفسیر خط به خط در باره جان ارسطو» است. برای آشنایی بسیار اجمالی با این کتاب، مناسب است فعلا به اینجا مراجعه کنید. اما در توضیح اجمالی اینکه چرا ترجمه غیرکامل این قسمت از این کتاب، که ترجمه کامل آن - در دو جلد و هر حلد در حدود ۳۵۰ صفحه - به زودی به زبان فارسی در تهران منتشر خواهد شد، در این قسمت از وب سایت کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت منتشر میشود، به چند نکته میتوان اشاره کرد.
۱. قرار است انجمنی بر اساس قواعد دستورنامه رابرت برای ترویج ارسطوشناسی نوین در ایران راهاندازی شود. به دلایلی که تشریح آنها خارج از حوصله این نوشته مختصر است، نخستین کتابی که در این انجمن گروه خوانی شده و مورد بررسی قرار خواهد گرفت، همین کتاب «تفسیر خط به خط در باره جان ارسطو» خواهد بود.
۲. با این همه، آن دسته از علاقمندان به دستورنامه رابرت که متقاعد شوند برای درک بهتر علم و فلسفه حقوق پارلمانی لازم است با فلسفه - به طور کلی- و با فلسفه حقوق- به طور خاص - آشنا شوند، در آن صورت نیاز خواهند داشت برای آشنایی درست و عمیق با فلسفه، بیش و پیش از هر فلیسوف دیگری با نظرات ارسطو آشنا شوند.
۳. ارسطوشناسی در جهان اسلام و از جمله در ایران سابقهای طولانی دارد و امواج وسیع ترجمه آثار متفکران یونان باستان در قرون اولیه تمدن اسلامی، شاید نخستین موج غربگرایی باشد که البته بعدها و به دلایل مختلف شکست خورد و سرکوب شد. بعد از قرائت دقیق کتاب «تفسیر خط به خط در باره جان ارسطو»، ممکن است این سؤال به اذهان کنجکاو خطور کند که نکند درک نادرست نظرات پیچیدهی ارسطو سبب شد تفکر فلسفی در ایران و اسلام هم دچار همان مشکلی شده باشد که اتین ژیلسون در کتاب خود با عنوان «وحدت تجربه فلسفی» به خوبی آن را در طول تاریخ تفکر فلسفی نشان داده است؟
این کتاب، که با عنوان تردید برانگیز «نقد تفکر فلسفی غرب» به فارسی ترجمه و منتشر شده، نشان میدهد که چطور فلیسوفان بزرگی که دستگاههای فلسفی بزرگی هم ساختند، خطای یگانهای را مرتکب شدند که سرانجام به فروپاشی دستگاه فلسفی آنان منجر شد و پیامد آن عرفانگرایی از یک سو و شکگرایی از سوی دیگر بوده است. آیا همین اتفاق در تاریخ تفکر فلسفی در ایران رخ نداده است؟
واقعیت این است که کتاب اتین ژیلسون کتاب بسیار ارزشمند و شریفی است. اما کسانی که «تفسیر خط به خط در باره جان ارسطو را خوب بخوانند و خوب آن را بفهمند، تازه درخواهند یافت که ژیلسون چه میگفته است و چرا فلاسفه بزرگ خطاهایی چنین بزرگ مرتکب شدند؟
۴. یک ضربالمثل رایج میگوید: در کلاس فلسفه، سال اول، استاد میفهمد چه میگوید، شاگرد هم میفهمد. سال دوم استاد میفهمد، اما شاگرد دیگر چیزی نمیفهمد. اما سال سوم نه استاد و نه شاگرد، هیچ کدام نمیفهمند چه میگویند! مطمئن باشید اگر ذهنتان آن اندازه تربیت شده باشد که کتاب «تفسیر خط به خط در باره حان ارسطو» را خوب بخوانید، در آن صورت، قادر خواهید شد لذت تأمل فلسفی را به معنای حقیقی کلمه درک کنید.
با این توضیحات اجمالی است که به پینوشت شماره ۱۰۰ کتاب «تفسیر خط به خط در باره حان ارسطو» میپردازیم:
این کتاب در دو بخش متمایز تدوین شده است. مخاطبان متن اصلی، علاقمندان به فلسفه و به ارسطو هستند. اما مخاطبان پینوشتهای کتاب را، ارسطوشناسان حرفهای تشکیل میدهند. این کتاب ۱۵۰ پینوشت دارد که ویرایش نخست ترجمه پینوشت شماره ۱۰۰ در ادامه تقدیم میشود.
در این پینوشت، نظرات ارسطو در مورد «تصور» با نظرات فلسفه مدرن در مورد «تصور» مقایسه شده است و همین مقایسه تا حدودی میتواند تفکر فلسفی ارسطو را توضیح دهد.
و آخرین نکته اینکه خوانندگان گرامی باید توجه داشته باشند که چه بسا درک نظراتی که در همین پینوشت در مورد تئوریهای ارسطو در باره بسیاری از مفاهیم کلیدی فلسفی مطرح شده است، مستلزم قرائت دقیق متن کامل این کتاب باشد. بنا بر این توقع نداشته باشند که تمام مطالب این پینوشت را به صورت کامل درک کنند. اما اگر مرور نوشتهای که در ادامه میآید، مخاطبان گرامی را تشویق کند که قرائت این کتاب را جدی بگیرند، مراد از این تلاشها حاصل شده است. و اما متن پینوشت شماره ۱۰۰:
مطلبی که در ادامه میآید، نخستین بار در رسانه مجازی و اختصاصی «تدارک انجمن اصلی» منتشر شده است و به این دلیل که نکات مطرح شده در آن میتواند برای تمام فعالان اجتماعی که به صورت حرفهای انواع جامعه/انجمن/سازمان/شرکت را تأسیس و رهبری میکنند مفید باشد، در اینجا نیز منتشر میشود: