كارگاه‌هاي آموزش دستورنامه رابرت (كادرها)
- دفتر كادرها براي آموزش قواعد پيش‌گزيده ي اداره‌ي انواع مجامع تصميم‌گيري و سازمان‌هاي دموكراتيك تأسيس شده است كه در كتابي با عنوان رابرتز روولز آو اوردر (دستورنامه رابرت) گردآوري و منتشر شده است.
- كتاب دستورنامه رابرت كه نخستين ويرايش آن در سال ۱۸۷۶ در ايالات متحد آمريكا انتشار يافت و برگردان فارسي ويرايش دوازدهم (سال ۲۰۲۰) آن را نشر اختران، روز ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ منتشر کرده است و در دسترس علاقمندان قرار دارد، قواعد و رويه‌هاي قانون عرفي پارلمان را، با حذف بخش‌هايي از آن كه در خارج از مجامع قانون‌گذاري كاربرد ندارد، تدوين، تشريح و بر مبناي اصول بنيادين قانون پارلمان تبين كرده است. براي قانون عرفي پارلمان سه تعريف ارايه شده است:
قواعد بازي دموكراسي
قواعد حاكم بر رويه‌هايي كه از طريق آنها قوانين مدني و جزايي تدوين و تصويب مي‌شوند
قواعد و آدابي كه بر مجامع و سازمان‌هاي مشورتي و تصميم‌گيري ناظر و حاکم هستند.
- اگر مایلید از نحوه‌ی سازماندهی به مطالب این وب‌سایت، سر در بیاورید، ادامه این مطلب را اینجا بخوانید!
«اختران» منتشر کرد: دستورنامه رابرت؛ ویرایش دوازدهم
همزمان با برگزاری نخستین نشست نسل اول بنیان‌گذاران «انجمن اصلی» که عصر روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار شد، نشر «اختران» ترجمه فارسی ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت را با عنوان فرعی «قواعد اداره انواع مجامع تصمیم‌گیری»، در ۷۰۵ صفحه و با جلد گالینگور منتشر کرد.
هنری مارتین رابرت نخستین ویرایش این کتاب را در سال ۱۸۷۶ در ایالات متحد آمریکا منتشر کرد و به همین خاطر، این کتاب به «دستورنامه رابرت» معروف شد.
بعدها، بازماندگان هنری مارتین رابرت، این کتاب را به صورت پی‌درپی ویرایش کردند و این کتاب، به مرور، از یک کتاب ساده حاوی قواعد ناظر بر انواع مجامع تصمیم‌گیری دموکراتیک، به یک کتاب حقوق تبدیل شد که از منظر علم حقوق پارلمانی، درستی این قواعد را نیز تبیین و استدلال کرده است.
قواعد ناظر بر انواع مجامع تصمیم‌گیری دموکراتیک، طی قرن‌ها و از طریق آزمون و خطا و بدون طرح قبلی، در پارلمان انگلستان ساخته و پرداخته شد و در قرن هفدهم میلادی از طریق مهاجران انگلیسی به قاره جدید انتقال یافت.
مؤلفان متعددی مجموعه این قواعد را در کتاب‌های گوناگون گردآوری و تبیین کرده‌اند،اما دستورنامه رابرت، جامع‌ترین و کامل‌ترین مرجعی است که این قواعد را که قواعد دموکراسی است، گردآوری و تبیین کرده است.
در تدوین دوازدهمین ویرایش کتاب دستورنامه رابرت ۶ متخصص با تخصص‌های مختلف نقش داشته‌اند. در پیشگفتار این مؤلفان، تاریخچه قواعد دموکراسی و نیز تاریخچه کتاب دستورنامه رابرت به صورت مختصر اما جامع تشریح شده است و خوانندگان فارسی‌زبان برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه لازم است به پیشگفتار مؤلفان مراجعه کنند.
آنچه در ادامه می‌آید، به صورت مختصر، تاریخچه ترجمه و انتشار این کتاب را در زبان فارسی روایت می‌کند:
ثبت است در جریده عالم دوامتان
دفتر «کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت» (دفتر کادرها) از نخستین روز فعالیت خود در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۸۶ به این اصل متعهد شد که ترویج این قواعد در ایران باید حتماُ خارج از قلمرو دولت و بدون اتکا به رانت‌های فسادآور و فقط با حمایت مردمی که به ترویج این قواعد باور دارند فعالیت خود را ادامه دهد.
البته، تجربه‌های دفتر کادرها نشان داده است که دستگاه‌های دولتی بسیار فشل‌تر از آن هستند که بتوانند حتی از ارایه خدمات رایگان دفتر کادرها نیز بهره ببرند.
طی ۱۳ سال گذشته که دفتر کادرها، از طریق آزمون و خطا و در جریان برگزاری انواع کارگاههای آموزشی می‌کوشید تا بهترین روش‌های ترویج این قواعد را در فرهنگ ایران خلق کند، بسیاری از فعالان سیاسی اجتماعی، با صرف وقت و حضور خود در این کارگاه‌ها، امکان چنین تجربه‌هایی را فراهم آوردند. دفتر کادرها وظیفه خود می‌داند از تمام این فعالان اجتماعی که بخشی از عمر عزیز خود را صرف تجربه این جهش فرهنگی کردند، قدردانی کند.
خوشبختانه، «جهش فرهنگی» به مرور از حرکت زیرخاکی خود سربیرون می‌آورد و می‌رود تا در سطح ملی شاخ و برگ بگستراند.
در چنین شرایطی است که تجهیز دفتر کادرها به نیروهای کارآمد به یک امر حیاتی تبدیل می‌شود و برای تحقق این هدف، فعالان اجتماعی، علاوه بر اهدا وقت عزیز خود، لازم است از نظر مالی نیز ـ هر اندازه که می‌توانند ـ کمک کنند.
این صفحه الکترونیکی، ساعت ۵ بامداد امروز، چهارشنبه، ۲۶ فروردین ماه سال ۱۴۰۴ راه‌اندازی می‌شود تا نام کسانی را که به دفتر کادرها کمک مالی می‌کنند، در جریده عالم برای همیشه ثبت کند.
نام این افراد، در صورتی که موافقت کنند، در اسناد «چهش فرهنگی» و دفتر کادرها برای همیشه باقی خواهد ماند.
به تمام فعالان اجتماعی سیاسی که دغدغه ترویج حاکمیت مردم در چارچوب قانون عام دموکراسی را دارند، یادآوری می‌شود که کمک آنان، هرچقدر که ناچیز باشد، وقتی جمع شود دریا خواهد شد.
در ادامه نام و مشخصات کسانی که به دفتر کادرها به صورت ماهانه، کمک مالی می‌کنند، ذکر می‌شود. این فهرست با افزوده شدن نام هر بک از چراغ افروزان، ویرایش خواهد شد.
دفتر کادرها:
۰۲۱-۸۸۹۱۱۰۱۷
تازه ترين مقاله ها
تازه ترين مقاله ها
درس‌های بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس «انجمن گسترش سواد دموکراسی»
تقریباً تمام مطالبی که در بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس «انجمن گسترش سواد دموکراسی» که عصر روز پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳ به صورت حضوری در دفتر کادرها برگزار شده بود، مطرح شد، جنبه آموزشی داشت؛ اما خصوصیات آنها این بود که با تمرین قواعد باری همراه شده بود و شاید به همین خاطر، تا حد قابل توجهی، جذاب به نظر می‌رسید.
به همت آقای جمشید ایرانی دبیرکل حزب فرزندان ایران و رئیس کمیسیون حقوقی خانه احزاب و بنیان‌گذار اولیه این کارگاه آموزشی، صدای تمام نشست‌های این کارگاه ضبط شده است تا در اختیار فعالان اجتماعی سیاسی علاقه‌مند قرار بگیرد.با این همه، مطالب بیست و چهارمین نشست، به دلیل حضور مهمانان جدید، به ترتیبی ارایه شد که بخش قابل توجهی از مبرم‌ترین قواعد سواد دموکراسی (به روایت دستورنامه رابرت) در آن تشریح و تبیین شده است. از همین رو، به فعالان اجتماعی سیاسی پروفشنال توصیه می‌شود این فایل صوتی را گوش کنند و نسبت به تکثیر آن در میان سایر فعالان اجتماعی علاقمند دریغ نورزند.
«سواد دموکراسی» علاوه بر قواعد نسبتاُ پیچیده‌ای که بخش اصلی آن با چشم سر قابل رؤیت نیست و به همین دلیل تا پیش از ترجمه کتاب دستورنامه رابرت در ایران ناشناخته مانده بود، مهارت یک بازی گروهی پیچیده برای کسب اکثریت در یک مجمع تصمیم‌گیری در چارچب همین قواعد هم هست. این مهارت مثل هر مهارت دیگری به صورت مستمر می‌تواند ارتقا یابد. از همین رو، کارگاه‌هایی که برای آموزش این قواعد در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار می‌شود، روند تأسیس یک انجمن را به صورت تمرینی آغاز می‌کنند. این که این انجمن‌های تمرینی به حیات خود ادامه بدهند یا نه، به اراده و توانمندی بنیان‌گذاران و شرکت‌کنندگان در کارگاه بستگی می‌یابد. با این همه، شواهد فراوانی حاکی از آن است که گویا «انجمن گسترش سواد دومکراسی» هم از جمله کارگاه‌هایی است که چه بسا نتیجه آن تأسیس یک انجمن کارآمد و اثربخش برای ترویج سواد دموکراسی در کشور باشد. باید منتظر ماند و نتیجه را دید.
در ادامه، به سرفصل نکاتی که در بیست و چهارمین نشست اجلاس مؤسس انجمن گسترش سواد دموکراسی ارایه شده است اشاره و لینک فایل صوتی آن تقدیم می‌شود:
سازمان حامیان؛ یک گام به پیش
در هشتمین نشست اجلاس مؤسس «سازمان حامیان تأسیس انجمن‌های طراز نوین شهر و روستا» (سازمان حامیان) که ساعت ۸ بعد از ظهر روز شنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۳ به صورت الکترونیکی دعوت به دستور شد، شرایط عضویت در این سازمانِ در دست تأسیس مورد بررسی قرار گرفت.
طبق معمول، روند تأسیس هر جامعه/انجمن/سازمان جدید در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها)، صرف‌نظر از هر هدف مشخصی که انجمن در دست تأسیس برای خود تعریف می‌کند، یک فرایند توامان آموزش و تمرین قواعد ساخت جامعه مدرن (دستورنامه) هم خواهد بود. اما قرار است «سازمان حامیان» علاوه بر این هدف ضمنی، به عنوان یک ستاد اجرایی، زمینه را برای تأسیس انجمن‌های طراز نوین شهر و روستا در سراسر کشور آماده کند. چرا این هدف بلند‌پروازانه مهم است و چگونه می‌تواند محقق شود؟
نوشته‌ای که در ادامه تقدیم می‌شود، به بهانه برگزاری هشتمین نشست اجلاس مؤسس «سازمان حامیان» به همین موضوع می‌پردازد:
درس‌های تجربه بازآفرینی یک «جامعه»
در پی برگزاری دومین نشست تعویقیِ هفتاد و یکمین اجلاس هیئت مدیره انجمن تخصصی کودک و رسانه که ساعت ۶ بعد از ظهر روز شنبه ۱۹ آبان ۱۴۰۳ به صورت الکترونیکی دعوت به دستور شد، این ایده شکل گرفت که عنوان سی و سومین دفتر «خاطرات زیرخاکیِ»، ویژه آبان ۱۴۰۳، که در نخستین روز آذر منتشر خواهد شد، تیتر همین نوشته باشد: درس‌های تجربه بازآفرینی یک «جامعه». در این پیشگفتار قرار است چه نکاتی مطرح شود و ارتباط آنها با «انجمن تخصصی کودک و رسانه»، از یک سو، و «جهش فرهنگی»، از سوی دیگر، چیست؟ نوشته‌ی مختصری که در ادامه تقدیم می‌شود به همین مسائل می‌پردازد:
شرایط عضویت در «انجمن گسترش سواد دموکراسی»
تجربه بازآفرینی یک «جامعه»
انجمن‌های محلی برای توسعه پایدار محلات
تلاش برای بازآفرینی سازمان موقت حامیان تأسیس انجمن‌های طراز نوین شهر و روستا
هدف «انجمن گسترش سواد دموکراسی» اصلاح شد
موانع فرهنگی توسعۀ «جوامع مردم خودقانونگذار»
سی و دومین دفتر «خاطرات زیرخاکی»، ویژه مهر ماه ۱۴۰۳، با پیشگفتاری درباره «موانع فرهنگی توسعۀ جوامع مردم خودقانونگذار» منتشر شد.
طبق معمول، در طول ماه گذشته، کارگاههای متعددی برای آموزش و تمرین و ترویج قواعد دستورنامه رابرت به صورت حضوری یا الکترونیکی در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار شد که هر کدام از آنها به مثابه یک تجربه منحصر به فرد دستاوردهای جدیدی برای «جهش فرهنگی» به ارمغان آورد.
منظور از «جهش فرهنگی»، تلاش دسته جمعی آن گروه از فعالان اجتماعی سیاسی پروفشنال است که کوشیده‌اند و می‌کوشند قواعد تأسیس «جوامع مردم خودقانونگذار» را فرابگیرند، به صورت دسته‌جمعی آنها را تمرین کنند و تجربه‌های خود را به علاقه‌مندان دیگر نیز انتقال دهند.
با این همه، تجربه‌های بیش از ۱۵ سال برگزاری این کارگاه‌ها نشان داده است که هرچند این قواعد، اصلی‌ترین و مهم‌ترین و مبرم‌ترین مانع برگزاری مجامع تصمیم‌گیری را ـ که فقدان قواعد منطقی است ـ برطرف می‌کند، اما تأسیس و اداره «جوامع مردم خودقانونگذار» به مثابه «دموکراسی حقیقی» به چیزهای بسیار بیشتری نیاز دارد که تازه بعد از رفع نخستین مشکل ظهور و بروز می‌یابند.
برطرف کردن این مشکلات که ریشه‌های عمیقی در فرهنگ دارند، کاری طاقت‌فرسا و گاهی غیرممکن به نظر می‌رسند. با این همه، «جهش فرهنگی» با چشم‌انداز تأسیس «جوامع مردم خودقانونگذار» تلاش کرده و خواهد کرد تا موانع فرهنگی توسعه این جوامع را شناسایی کند و برای رفع آنها راهبردهایی تدوین کرده و به اجرا بگذارد.
پیشگفتار سی و دومین شماره دفتر خاطرات زیرخاکی، ویژه مهر ماه ۱۴۰۳، به همین مشکلات و راهبرد حل آنها پرداخته است که تبلور آن تلاش برای تأسیس «سازمان حامیان تأسیس انجمن‌های طراز نوین شهر و روستا»است که در به همت و پشتکار تعداد معدودی از فعالان اجتماعی پروفشنال تازه آغاز شده است و قرار است به عنوان یک ستاد اجرایی، نقش تسهیل‌گری در تأسیس انجمن‌های طراز نوین شهر و روستا را ایفا کند و هر یک از فعالان اجتماعی که طی ۱۵ سال گذشته با قواعد دستورنامه آشنا شده‌اند، می‌توانند سهم خود را در ایجاد هسته‌های اولیه حامیان تأسیس انجمن‌های محله‌ای، به عنوان رکن حاکمیت مردم ایافا کنند.
علاوه بر نشست‌های سازمان حامیان تأسیس انجمن‌های طراز نوین شهر و روستا، «جهش فرهنگی» در طول مهر ماه گذشته، شاهد تجربه‌های دیگری نیز بوده است که سی و د.ومین دفتر خاطرات زیرخاکی قصه آنها را با جزئیات تحلیل و روایت کرده است.
فهرست مطالب سی و دمین دفتر خاطرات زیرخاکی در ادامه همین نوشته تقدیم شده است.
خاطر نشان می کند: متن پی‌دی‌افی کتاب‌های «کادرها»، که نقش نشریات آموزشی کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت را ایفا می‌کنند، رایگان یا همت عالی است. علاقمندانی که بخواهند بابت دریافت کتاب‌ها و کمک به تداوم «جهش فرهنگی» مبلغی پرداخت کنند، می‌توانند کمک‌های خود را به شماره‌ی حسابی که تقدیم می‌شود واریز کنند.
مبالغ دریافتی زیر نظر هیأت امنای دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (کادرها)هزینه خواهد شد. سرکار خانم طاهره نقی‌ئی، و آقایان علی اصغر تک‌دهقان، کمال حسینی، شهرام حلاج، عبدالفتاح سلطانی، سهیل فاضلی و علیرضا هاشمی، اعضای هیأت امنا هستند که بر نحوه هزینه کردن کمک‌های مالی دریافتی، طبق اصولی که اعلان خواهد شد، نظارت خواهند کرد و گزارش دخل و خرج وجوه دریافتی را به صورت علنی منتشر خواهند کرد.
علاقه‌مندانی که تمایل دارند کتاب‌های کادرها را دریافت کنند می‌توانند با شماره تلفن‌های ۸۸۹۱۱۰۱۷ و ۰۹۳۵۶۵۲۸۶۱۱ (دفتر کادرها) تماس بگیرند یا پیام بگذارند تا متن الکترونیکی یا کاغذی کتاب به آنان تقدیم شود.
و اما فهرست مطالب سی و دومین دفتر خاطرات زیرخاکی:
توزیع درون‌سازمانی ویرایش دوازدهم «دستورنامه رابرت»
در حالی که تدارک فراخوان مجمع مؤسس «انجمن اصلی» مراحل نهایی خود را طی می‌کند، توزیع درون‌سازمانی ترجمه ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت (۲۰۲۰)، در ۷۶۰ صفحه، در شمارگان محدود آغاز شد.
خاطر نشان می‌کند، ترجمه کامل ویرایش دهم کتاب دستورنامه رابرت (سال ۲۰۰۰)، در نخستین نشست گروه حامیان تأسیس «انجمن اصلی» که صبح روز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ در تهران برگزار شد، ارایه شد و از همان زمان، با مقدمه‌های آقایان مهندس محمد عطاردیان، بینان‌گذار کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی ایران، دکتر مصطفی معین، بنیان‌گذار انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری، دکتر عیسی امینی رئیس وقت هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز، و خانم طاهره نقئی‌ئی دبیرکل حزب سازمان معلمان ایران، در تیراژ مورد نیاز تکثیر و به فعالان اجتماعی سیاسی پروفشنال تقدیم شده است. کم نبوده‌اند فعالان اجتماعی دیگری که با هزینه شخصی خود نسبت به تکثیر و توزیع این کتاب در میان سایر فعالان اجتماعی سیاسی اقدام کرده‌اند. به این ترتیب، ویرایش دهم کتاب دستورنامه رابرت، از نخستین روزهایی که ترجمه آن آغاز شد تا امروز به صورت‌های گوناگون در دسترس فعالان اجتماعی سیاسی پروفشنال و کارورزانی که در کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (کادرها) حضور یافته‌اند، قرار گرفته است. با این همه، در جریان مذاکره با مدیر انتشارات اختران، قرار شد آخرین ویرایش این کتاب (ویرایش دوادهم، ۲۰۲۰) برای انشتار عمومی آماده شود.
از آنجا که امید می‌رفت ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت به اعضای مجمع مؤسس انجمن اصلی عرضه شود، فراخوان مجمع مؤسس این انجمن، به بعد از انتشار عمومی ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت موکول شد.
گفتنی است نخستین کارگاه «هم‌اندیشی عرف پارلمانی» به همت ۱۲ نفر از فعالان اجتماعی شناخته شده، با این هدف فعالیت خود را شروع کرد که ضمن آشنایی با این قواعد، درباره نحوه به کارگیری بهینه این قواعد در فرهنگ ایرانی نیز تجربه و تحقیق شود. کارگاه هم‌اندیشی عرف پارلمانی در مرحله اول فعالیت خود ۴۹ نشست برگزار کرد و دومین مرحله فعالیت خود را با عنوان «گروه حامیان تأسیس انجمن اصلی» با هدف تأسیس انجمنی با هدف سه گانه زیر به فعالیت خود ادامه داده است:
یک. آموزش، تمرین و ترویج قانون عام پارلمانی و علم حقوق پالمانی - آنطور که در دستورنامه رابرت تشریح و تبیین شده است.
دو. شناسایی مشکلات ساختاری سازمان‌های موجود در پرتو علم حقوق پارلمانی
سه. کسب مهارت‌های لازم برای اصلاح مشکلات مربوطه در سازمان‌ها و تلاش برای بهبود وضعیت موجود براساس مهارت‌های کسب شده.
خاطر نشان می‌کند، طی ۱۲ سال گذشته تعداد قابل توجهی از فعالان سیاسی اجتماعی علاقمند در کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت شرکت کرده‌اند و کم‌وبیش با کلیات این قواعد آشنا شده‌اند. قرار است مجمع مؤسس انجمن اصلی با دعوت از همین گروه از فعالان سیاسی اجتماعی تأسیس شود.
تا کنون با مشارکت برخی از اعضای بالقوه انجمن اصلی، انجمن‌های اختصاصی متعددی برای پیشبرد امر اصلاحات ساختاری در قلمروه‌های اجتماعی مختلف تأسیس شده است که به صورت‌های گوناگون به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند تا هنگامی که مجمع مؤسس انجمن اصلی، با دعوت از فعالان اجتماعی علاقمند فراخوان شود.
درباره ویرایش دوازدهم کتاب
دستورنامه رابرت از زمان نخستین انتشار خود در سال ۱۸۷۶ تا کنون، بارها و بارها از سوی هنری مارتین رابرت، مؤلف اصلی، و بعدها، از سوی بازماندگان وی، به طور مرتب مورد بازنگری قرار گرفته است تا، به اصطلاح، به مسائل مستحدثه در قلمروی حقوق پارلمانی، پاسخ‌های روزآمد داده شود. به همین خاطر، ویرایش دوازدهم این کتاب که در سال ۲۰۲۰ در ایالات متحد آمریکا منتشر شد، نسبت به ویرایش یازدهم (۲۰۱۱) تفاوت‌های دارد که در مقدمه کتاب، با جزئیات ذکر شده است. اما آنچه برای مخاطبان فارسی زبان، که ویرایش‌های قبلی این کتاب را ندارند، مهم است این که این صفحه‌آرایی ویرایش دوازدهم با تمام ویرایش‌های قبلی، به طور اساسی متفاوت است، به این معنا، که کل مطالب کتاب، مانند یک کتاب قانون یا یک قانون اساسی، شماره گذاری شده است و به این ترتیب، ارجاع و دسترسی به مطالب کتاب، بسیار آسان‌تر شده است.
علاوه براین، در ویرایش دوازدهم، قواعد نمونه برای برگزاری انواع مجامع الکترونیکی نیز ارایه شده است.
انتشار عمومی ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت، به خصوص در این برهه تاریخی از فرایند ملت‌سازی در کشور اهمیت می‌یابد که مستلزم آن است که تمام نخبگان سیاسی اجتماعی که خواهان حاکمیت مردم در چارچوب قانون عقلی هستند به نظامی از قواعد عقلی تمکین کنند که - به قول توماس جفرسون ـ بشریت هنوز بهتر از آن را خلق نکرده است.
خوشبختانه موجی از استقبال نخبگان سیاسی از قواعد بازی دموکراسی به راه افتاده است که روزنه‌های امید را در دل کسانی که در این تونل تاریک گرفتار شده‌اند، روشن نگاه می‌دارد.
از آنجا که قرار است ویرایش دوازدهم دستورنامه رابرت به صورت عمومی منتشر شود، امکان در اختیار گذاشتن فایل پی‌دی‌افی این کتاب، فعلاً وجود ندارد. اما علاقمندانی که مایل به دریافت متن کاغاذی آن هستند، با تلفن‌های ۸۸۹۱۱۰۱۷ و ۰۹۳۵۶۵۲۸۶۱۱، دفتر کادرها، تماس بگیرند تا متن کاغذی کتاب برای آنان ارسال شود.
در ادامه فهرست مطالب کتاب ارایه شده است:
: خبر هاى كلى
: خبر هاى كلى
سايت با اسپيپ درست شده است 3.0.17 + AHUNTSIC
